Phạt không chỉ để… nộp phạt
Nhìn vào mức phạt Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đang áp dụng cho những vi phạm về Công bố thông tin (CBTT) của doanh nghiệp lên đến hàng trăm triệu đồng và xuất hiện liên tục đã chứng tỏ sự nghiêm khắc của cơ quan quản lý. Nhưng sự nghiêm khắc cũng chỉ phát huy nếu doanh nghiệp biết nhìn nhận ra vấn đề, sửa sai, lắng nghe tiếng nói từ cổ đông cũng như tuân thủ các quy định của cơ quan quản lý trong những lần tiếp theo. Nghĩa là xử phạt chỉ có giá trị tối đa khi có sự cầu thị từ phía doanh nghiệp.
 |
| Ủy ban chứng khoán Nhà nước đang áp dụng mức phạt hàng trăm triệu đồng cho những doanh nghiệp vi phạm về công bố thông tin. |
8 năm kể từ khi IPO, Sabeco, tên tuổi số 1 trong lĩnh vực sản xuất bia của Việt Nam đã và đang hoàn thành những bước cuối cùng để có mặt trên sàn chứng khoán. Mới đây, việc niêm yết 641,3 triệu CP của Sabeco đã được HOSE chấp thuận và người ta kỳ vọng Sabeco có thể trở thành đối trọng với VNM về nhiều mặt như thương hiệu, sức hút, sự lan tỏa, vốn hóa… Tên tuổi lớn bị phạt tất nhiên cũng có sức hút giống như… scandal của một người nổi tiếng nào đó.
9 tháng năm 2016, doanh thu của Sabeco đạt 21.809 tỷ đồng, còn lợi nhuận sau thuế đạt 3.548 tỷ đồng, tức trung bình mỗi ngày đại gia này lãi ròng khoảng 13,14 tỷ đồng. Số tiền Sabeco bị phạt rõ ràng chưa bằng số lẻ 1 ngày lãi ròng của Sabeco. Sẽ là khập khiễng nếu nói rằng số tiền quá nhỏ này đồng nghĩa với hình phạt quá nhẹ, bởi mục đích của cơ quan quản lý không chỉ dừng ở việc doanh nghiệp vi phạm nộp phạt rồi thôi. Ở đây, sự nhắc nhở, răn đe và thậm chí định hướng về mặt dài hạn là rất quan trọng. Việc Sabeco bị UBCKNN xử phạt có thể xem như một sự nhắc nhở về việc DN phải sớm đảm bảo chất lượng công bố thông tin (CBTT) theo đúng các quy định.
Thực tế mà nói, đối với các doanh nghiệp đầu ngành đang niêm yết như Vinamilk, Dược Hậu Giang, FPT, Tập đoàn Bảo Việt (BVH)… việc CBTT đã vượt chuẩn từ rất lâu. Các doanh nghiệp này không chỉ CBTT theo quy định của cơ quan quản lý mà còn tạo ra cả một hệ sinh thái thông tin cho riêng mình, lắng nghe nhu cầu của cổ đông, nhà đầu tư và tìm những cách thức chuyển tải hợp lý nhất. Đơn cử, trong khoảng 10 phiên gần nhất, FPT là cổ phiếu vẫn duy trì được đà tăng giá của mình từ 42.750 đồng/CP lên 43.950 đồng/CP dù thị trường đi ngang. Cũng trong giai đoạn này, FPT công bố doanh thu hợp nhất đạt 31.897 tỷ đồng, lãi ròng 1.997 tỷ đồng sau 10 tháng. Không ai “bắt” FPT phải công bố kết quả kinh doanh theo tháng, nhưng doanh nghiệp này lâu nay vẫn thực hiện đều đặn.
Và cũng không ai bắt BVH thực hiện báo cáo thường niên 2015 của mình lên đến gần… 1.500 trang giấy, vượt xa các báo cáo thông thường chỉ khoảng 300-400 trang. Nhưng nói như Th.S Nguyễn Anh Tuấn, quyền Giám đốc khối quản lý hoạt động của BVH, minh bạch là hoạt động chỉ có tiến chứ không lùi, doanh nghiệp càng lớn, áp lực minh bạch càng cao và hiện nay đánh giá vị thế của doanh nghiệp không chỉ dừng ở hoạt động kinh doanh mà còn nằm ở việc minh bạch. Những doanh nghiệp đầu ngành vốn dĩ có nhiều thông tin, không chỉ hoạt động của doanh nghiệp mà còn là hoạt động của cả một ngành và sự quan tâm không chỉ đơn thuần trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, vậy nên cần một hệ sinh thái thông tin để đáp ứng nhu cầu tìm hiểu từ truyền thông, công chúng.
Ý thức để ngỏ
Trở lại với câu chuyện của Sabeco, rõ ràng ngoài sự nhắc nhở của cơ quan quản lý, kỳ vọng, sức ép từ cổ đông, nhà đầu tư cũng sẽ buộc doanh nghiệp này dù muốn hay không cũng phải nhanh chóng thích nghi với áp lực minh bạch của thị trường, hiệu ứng tích cực của xử phạt là rất rõ ràng. Nhưng giả sử một doanh nghiệp khác Sabeco, hay dưới tầm Sabeco, cũng với hình thức xử phạt như vậy liệu có thể kỳ vọng một hiệu ứng tích cực hay không? Câu trả lời là có thể, nhưng không chắc lắm. Giai đoạn nửa cuối quý III, liên tiếp xuất hiện những thông tin về việc các công ty khoáng sản như CTCP Khoáng sản Luyện kim màu (KSK), CTCP Khoáng sản và VLXD Hưng Long (KHL), CTCP Khoáng sản Hòa Bình (KHB), CTCP Khoáng sản Bình Thuận (KSA)… bị phạt hàng trăm triệu đồng vì những vi phạm liên quan đến CBTT.
 |
| Ngoài tiếng Việt, FPT còn công bố thông tin các báo cáo tài chính, nghị quyết HĐQT và thông tin doanh nghiệp trên Cổng thông tin Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM bằng tiếng Anh. |
Nhưng thành thực mà nói, với nhiều nhà đầu tư chuyện này là… bình thường, vì xưa nay ít ai đánh giá cao về tính minh bạch của công ty khoáng sản. Mặt khác, chất lượng của các cổ phiếu khoáng sản cũng không cao để thu hút được sự quan tâm của toàn thị trường, các nhà đầu tư tổ chức nên áp lực minh bạch cũng không có. Việc xử phạt của cơ quan quản lý là đúng quy định, nhưng tác dụng răn đe, định hướng xem chừng còn để ngỏ, vì nó còn phụ thuộc vào ý thức của các doanh nghiệp. Thậm chí có những giả thiết còn cho rằng doanh nghiệp chấp nhận… chịu phạt vì mối lợi thu về xem chừng lớn hơn.
Nhìn từ câu chuyện trên sàn mới thấy việc xử phạt của UBCKNN dù nghiêm khắc, nhưng với từng doanh nghiệp, từng hoàn cảnh, vị thế có thể tạo ra những hiệu ứng khác nhau. Và cũng nên đặt thêm câu hỏi rằng với những doanh nghiệp dưới sàn, chưa niêm yết, chưa giao dịch tại UPCoM thì như thế nào? Sabeco hay những doanh nghiệp niêm yết do buộc phải CBTT nên những sai phạm, thiếu sót đã được chỉ ra một cách dễ dàng, còn với những doanh nghiệp chưa niêm yết, việc CBTT ra sao có lẽ rất… hên xui. Thứ nhất, vì chưa niêm yết nên ít người quan tâm, doanh nghiệp CBTT có khi là chuyện… tùy hỉ vì chẳng phải chịu áp lực nào.
CBTT thiếu sót bị xử phạt đó là chuyện tất nhiên, nhưng xử phạt có đủ sức răn đe, lan tỏa hay không? Đó là còn chưa kể cách thức công bố cẩu thả, qua loa, báo cáo tài chính, báo cáo thường niên “ẩn nấp” ở nhiều chuyên mục trên website, nhiều khi phải mất thời gian tìm tòi mới tải về được, rồi thời gian công bố có kịp thời hay không? Đã không ít lần Đầu tư Chứng khoán nhận được những ý kiến phản ảnh của bạn đọc về những công ty đại chúng nhưng CBTT rất cẩu thả, vô trách nhiệm.
>> Liên tiếp xuất hiện FPT Play Box giả trên thị trường
Đầu tư Chứng khoán
Ý kiến
()