Giám đốc Khoa học FPT: ‘Trí tuệ nhân tạo đang dễ tiếp cận nhất’

“Tôi không nói ‘sẽ’, chỉ nói về những thành quả Trí tuệ nhân tạo (AI) đã diễn ra ở phương Tây và đang hiện diện tại Việt Nam”, Tiến sĩ Đặng Hoàng Vũ – Chuyên gia công nghệ FPT – với áo thun màu đen nổi bật hàng chữ Chuyên gia công nghệ FPT (FPT Tech Experts) màu vàng mở đầu phần chia sẻ Tech Talk trong chuỗi sự kiện Tech Awards 2018. Đây là hội thảo công nghệ đầu tiên trong khuôn khổ chương trình trao giải sản phẩm công nghệ xuất sắc do báo VnExpress tổ chức thường niên từ 2012.

Chuyên gia công nghệ FPT nhận định với nền tảng khoa học tự nhiên tốt, người Việt có trình độ nghiên cứu nhỉnh hơn so với các nước có điều kiện tương đồng.

Lý giải cách đặt tên cho bài chia sẻ là “Bình dân hóa AI”, anh Vũ cho rằng trước đây để viết một chương trình AI cần các giáo sư trường đại học. Nhưng hiện nay, chỉ cần sử dụng công cụ có sẵn từ các hãng trên thế giới và đầu tư chi phí vừa phải, các công ty hay tổ chức có thể xây được chương trình phục vụ công việc. “Nếu chỉ cần đạt mức chung, giờ đây rào cản rất thấp. AI chưa bao giờ dễ tiếp cận như hiện nay”, anh Vũ cho hay và nhấn mạnh, nếu muốn tạo ra kỹ thuật mới, chính xác hơn đối thủ, câu chuyện sẽ khác.

Ngược thời gian, anh Vũ kể câu chuyện tượng đài cờ vua thế giới Kasparov từng bị hạ gục bởi một thế hệ AI cũ (Deep Blue của IBM). Từ tình huống này, diễn giả nhấn mạnh AI không phải phương pháp hay công nghệ mà nó là nhu cầu bài toán thay thế trí tuệ con người bằng máy.

‘Vậy AI đang ở đâu trên thế giới?”, anh Vũ đặt câu hỏi và trả lời: Mọi công nghệ mới đều đi theo vòng lặp: lúc mở ra được mọi người rất kỳ vọng nhưng hầu hết đều sụp đổ, chỉ khi thoát ra mới có thể tăng trưởng. Và nói về AI, mỗi người sẽ có những nhận định khác nhau về sự phát triển và tương lai của nó. "AI có rất nhiều công nghệ và nằm trên những ‘con đường’ khác nhau. Nếu có những ý kiến trái chiều về con đường phát triển của AI, đó chỉ là mô tả phiến diện một phần, chưa toàn diện", anh nhận định.

Tựu trung, AI có thể chia thành hai loại: thay thế một số chức năng cho con người như xử lý video, nhận dạng tiếng nói, giọng nói và nghe hiểu ngôn ngữ thông qua văn bản hoặc lời thoại. Ai cũng như các công cụ khác, đều phục vụ một bài toán: nhanh hơn, chính xác và hiệu quả hơn người. Hiện nay, AI chỉ hỗ trợ ra quyết định, chẳng hạn nên cho vay từng này tiền, bán từng này hàng cho khách hàng... Nhưng trong tương lai, khi độ chính xác tăng cao, AI sẽ loại con người ra khỏi vòng quyết định ấy, tốc độ xoay vòng của kinh doanh sẽ tăng lên.

"Máy móc sẽ làm tăng năng suất lao động và AI cũng thế, từ khi bắt đầu cách mạng công nghiệp đến 20-30 năm sau chưa bao giờ làm giảm số việc làm", Giám đốc Khoa học FPT nói sau phần chia sẻ 5 bước để xây mô hình AI.

Dẫn chứng AI sẽ ứng dụng tốt trong kinh doanh, kỹ thuật, xã hội... Chuyên gia công nghệ FPT cho hay ngành phân tích dự đoán rất phổ biến trong video, bài hát; hay trong hệ thống nhà máy điện dự đoán được khi nào có sự cố, nhu cầu điện tăng cao vào mùa nào để điều chỉnh máy móc. Hoặc khi ra cửa hàng, chỉ cần quét CMND là có thể thu thập dữ liệu. Thay vì tốn nhiều thời gian và nhân công để ghi nhận thông tin khách hàng, AI có thể hỗ trợ thay thế giúp tiết kiệm chi phí.Gần gũi hơn, nhân viên công ty đi làm phải ghi sổ chấm công. Nhưng nay, chỉ cần camera quét nhận diện khuôn mặt sẽ biết bạn là ai. Và mỗi người tiết kiệm 10 giây, cả công ty tiết kiệm được nhiều.

Bước tiếp theo là giảm chi phi, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh. “Cuối cùng, các công cụ đều giúp mục tiêu cuối cùng là ra quyết định, nhanh và chính xác hơn người. Đó chính là bài toán khó nhất mà các ngành ứng dụng AI đều đang hướng tới. Ví dụ, đề xuất cho vay bao nhiêu tiền, bán cái gì, cho ai... giúp loại bỏ bớt yếu tố cảm tính của con người, giúp giảm rủi ro, thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp”, tiến sĩ đại học Cambridge nhấn mạnh. "AI sẽ giúp tốc độ kinh doanh của doanh nghiệp tăng lên rất nhiều".

Chuyên gia công nghệ FPT bật mí các bước để sở hữu AI: nhập liệu - xử lý dữ liệu, loại bỏ thông tin kém giá trị - chọn mô hình tương đương thuật toán, phương pháp và huấn luyện - thử nghiệm - ứng dụng và tiếp tục cải thiện. Trong đó, bước thứ hai khá tốn chi phí bởi cần xử lý lượng dữ liệu khổng lồ để AI học được.

Tuy nhiên, diễn giả cảnh báo “đừng dạy sai”. Chia sẻ câu chuyện một doanh nghiệp sử dụng AI để phục vụ khách tốt hơn với kỳ  tăng doanh số, anh Vũ cho biết ban đầu họ dùng mô hình AI để tối ưu chỉ số hài lòng của khách hàng. Quả thật, khi ứng dụng AI, chỉ số hài lòng của khách hàng tăng rõ rệt nhưng doanh số không tăng. Vấn đề là AI chỉ làm việc theo dữ liệu bạn đưa chứ không biết được thời gian sử dụng dịch vụ mới quyết định hiệu quả kinh doanh.

Anh Đặng Hoàng Vũ và các diễn giả trong phần hỏi đáp.

Tại Việt Nam, ngành kinh doanh vẫn đi đầu trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Các doanh nghiệp về công nghệ, công ty thương mại điện tử đang sử dụng chúng để chăm sóc khách hàng và sẽ đẩy mạnh AI trong năm nay. Cạnh đó, ngành tài chính - ngân hàng đang sốt sắng ứng dụng AI bởi chính sách chỉ đạo và hỗ trợ của Chính phủ.

Dù các ngành khác đang đi chậm hơn, “Tiến sĩ Cambridge” nhà F vẫn đánh đánh giá cao tiềm năng phát triển của trí tuệ nhân tạo của Việt Nam. Với nền tảng khoa học tự nhiên tốt, người Việt có trình độ nghiên cứu nhỉnh hơn so với các nước có điều kiện tương đồng. Cộng đồng Việt Nam ở nước ngoài cũng có nhiều người hoạt động trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật. Nhiều start-up về AI cũng do người Việt ở "Silicon Valley" đầu tư và kéo vốn về nước.

"Bản thân nền kinh tế Việt Nam cũng có nhiều vấn đề cần giải quyết nên có “đất dụng võ” để công nghệ nói chung và AI phát triển", Chuyên gia công nghệ FPT nhấn mạnh.

>> Toàn cảnh lễ trao giải Tech Awards

Hà An