“Được. Chắc chắn được!” - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng Trí tuệ nhân tạo Quy Nhơn (QAI) Vũ Hồng Chiên tự tin khẳng định về một “thung lũng” AI sẽ hình thành tại Quy Nhơn. Mục tiêu đặt ra là thu hút 2.000 kỹ sư phần mềm, xây trung tâm nghiên cứu chuyên sâu và đưa những giải pháp về AI xuất khẩu khắp thế giới.

Dáng người cao gầy với mái tóc dài buộc đuôi ngựa, Vũ Hồng Chiên thoạt trông như một nghệ sĩ. Anh Nguyễn Văn Trọng, nhân viên của Chiên, tếu táo: “Nếu không phải đồng nghiệp, chắc ai cũng nghĩ anh Chiên đang phiêu trong một band nhạc cũng nên”.

Tiếp xúc với Chiên mới thấy anh hoàn toàn khác so với vẻ bề ngoài. Chắc chắn, dứt khoát và đầy ước mơ nhưng không chút hão huyền. Chiên khẳng định một cách chắc nịch về tham vọng thung lũng AI vào năm 2025. Lời khẳng định ấy kèm theo một loạt dẫn chứng, con số tăng trưởng ấn tượng và thực tế đầy thuyết phục mà Chiên cùng cộng sự FPT đang triển khai.

Năm 2017, các giải pháp của FPT trong lĩnh vực AI dần gây chú ý. Trong đó, phải kể đến hệ thống ứng dụng AI vào khám chữa bệnh da liễu được nhiều bệnh viện áp dụng, đánh giá tích cực. Càng “nhúng tay” vào nghiên cứu, những chuyên gia như Chiên lại càng thấy cơ hội rộng mở của lĩnh vực này trong tương lai.

Từ đó, Vũ Hồng Chiên bắt đầu “nuôi quân”, dần tập trung vào AI, chờ thời cơ chín muồi. 3 năm ròng rã, anh kết nối những con người có chung chí hướng tại FPT Software, tích cực bàn bạc, chia sẻ về “dự án” này. Trong đó, mục tiêu là phải lập nên một đơn vị chuyên sâu nghiên cứu và phát triển AI.

Một ngày đầu năm 2020, Chiên mạnh dạn trình bày ý tưởng tâm huyết với ban lãnh đạo. Những tưởng còn phải “chờ xem xét”, nào ngờ đề xuất được duyệt ngay lập tức. Lãnh đạo FPT xác định, AI sẽ là điểm mấu chốt cho công cuộc Chuyển đổi số, đúng với định hướng mà Tập đoàn đang phát triển. Từ đó, Trung tâm Trí tuệ nhân tạo ra đời với khoảng 30 nhân sự.

Qua rất nhiều khảo sát, tham vấn, Chiên quyết định Nam tiến, chọn Quy Nhơn làm nơi “mở cõi”, gây dựng cơ đồ.

Anh gấp rút đáp một chuyến bay từ Hà Nội đến “vùng đất hứa” ngay sau cuộc điện thoại của Giám đốc Phần mềm Quy Nhơn Vũ Văn Đông. Chiên dự tính, cuộc họp với dàn lãnh đạo chủ chốt sẽ diễn ra vài giờ. Nhưng anh đã nhầm! Thời gian họ ngồi với nhau kéo dài ròng rã 18 tiếng.

“Quy Nhơn là mảnh đất có truyền thống hiếu học, con người tinh anh, rất giỏi về Toán, là cơ sở căn bản để xây dựng nguồn lực AI. Bên cạnh đó, chính quyền tỉnh Bình Định rất tin tưởng FPT, cam kết tạo điều kiện tối đa để xây dựng các dự án, đầu tư phát triển”, Giám đốc Vũ Văn Đông hướng mắt về phía Chiên, lúc này đang cầm bát mì chống đói trên tay. 

Chiên khựng lại đôi chút. Có lẽ bởi điều Giám đốc Đông nói chính là điều mà anh đã nhìn ra khi mới đặt chân đến Quy Nhơn. Đối với những người làm nghiên cứu, môi trường xung quanh ảnh hưởng rất lớn đến sự sáng tạo. Nơi đây có núi, có biển, không khí trong lành, rất phù hợp để thu hút đội ngũ chuyên gia hàng đầu đến sống và làm việc.  “Lãnh đạo FPT ủng hộ, chính quyền Bình Định tạo điều kiện, nguồn nhân lực dồi dào. “Thiên thời, địa lợi, nhân hoà”, chúng tôi còn sợ gì nữa mà không dám tiến”, anh đáp lời một cách quả quyết.

Rời Quy Nhơn trong đêm, trên đường về Hà Nội, ý nghĩ về một Trung tâm AI cứ quẩn quanh trong đầu Vũ Hồng Chiên mà việc đầu tiên phải tính là bài toán nguồn lực.

Trước lúc lên máy bay, Chiên đã nhắn tin cho người cộng sự thân cận Nguyễn Công Nhật Quang, đặt ngay một cuộc gặp. Lúc này, anh Quang đang làm ở Ban Công nghệ FPT DPS. Quang được xếp vào hàng “có số má” trong lĩnh vực này, đã cùng Chiên “chinh chiến” khá nhiều các dự án AI. 

Gặp ở công ty sáng hôm sau, Vũ Hồng Chiên lôi kéo thẳng thừng: “Vào Quy Nhơn đi, cơ hội đấy em!”. Như chưa hiểu chuyện gì, Quang sững lại vài giây. Anh không ngạc nhiên về việc QAI ra đời, nhưng hơi bất ngờ vì chưa từng nghĩ “nó lại được đặt tận đất Quy Nhơn mà không phải Sài Gòn hay Hà Nội”.

Là một người làm cùng Chiên từ những ngày đầu, Quang hiểu rõ việc anh sẽ phải “lên đường”. Cú “khựng” trước đó là vì nỗi lo gia đình với 2 con nhỏ và hàng tá câu hỏi trong đầu, phải làm gì ở Quy Nhơn?

Bên cạnh, Chiên lại hối thúc: “Chốt nhé”.  Quang liền đứng bật dậy: “Sợ gì. Để em thu xếp!” – anh dứt lời rồi rời khỏi phòng, chạy xe một mạch về nhà. Nhanh gọn và không chút do dự.

Quang xếp mấy bộ đồ vào vali, bảo với chị Hà (vợ anh) là sẽ đi Quy Nhơn một chuyến, rồi sau đó tính tiếp. Nào ngờ, từ khi QAI thành lập tới nay, Quang chỉ có vọn vẹn 2 lần về thăm nhà. Tháng 6 năm nay, anh sẽ chuyển cả gia đình vào Quy Nhơn sinh sống.

Có thêm Quang cam kết vào Quy Nhơn, Vũ Hồng Chiên như “hổ mọc thêm cánh”. Mọi khâu quản lý nhân sự, tuyển dụng… đều do Quang đảm nhận. Mục tiêu là tìm nguồn lực cả trong lẫn ngoài FPT, làm sao thuyết phục họ về đầu quân cho QAI.

Từ ngày đặt những dấu chân đầu tiên lên mảnh đất Quy Nhơn, FPT Software đã thu hút sự quan tâm rất lớn của những người con Bình Định. Anh Mai Thành Tấn, lúc đó đang là Phó trưởng Khoa Toán – Thống kê trường Đại học Quy Nhơn, vui mừng ra mặt khi hay tin FPT Software vừa khai trương chi nhánh trên chính quê hương.

Anh Tấn nhiệt thành mong muốn FPT khai thác hết lợi thế mà Quy Nhơn đang có. Anh cũng tiết lộ mình đã từ chối những lời mời hấp dẫn khác để đầu quân cho FPT, bởi ở đây có những cộng sự khiến anh “làm việc không thấy chán”.

Gặp Vũ Hồng Chiên, “thầy” Tấn không ngại đề xuất ngay ý tưởng “vừa học vừa làm” để đào tạo nhân lực. Nhưng “gã nghệ sĩ” QAI đâu chịu dừng lại ở đó. Chiên ấp ủ giấc mộng lớn hơn nhiều.

Dưới sự giúp sức của “thầy” Tấn, Ban Lãnh đạo QAI bắt đầu chiến lược tuyển dụng nhân tài về Quy Nhơn để đào tạo. Trong đó, cho khởi chạy chương trình AICamp với khẩu hiệu “From talents to AI warriors” (Từ tài năng đến chiến binh AI) – nhằm đào tạo đội ngũ chuyên gia trẻ cho Trung tâm.

Để phụ giúp Chiên “chiêu hiền đãi sĩ”, anh Tấn đảm nhận luôn vai trò cầu nối, kết nối với các trường đại học, giới thiệu những học trò cũ nổi bật cho QAI. Hết giờ trên giảng đường, Phó Giám đốc Phần mềm Quy Nhơn lại thay chiếc áo sơ-mi bằng áo cam FPT, di chuyển ngay đến công ty làm việc.

Trong tuần đầu tiên, anh Tấn mang đến Nguyễn Trương Thành Hưng – một du học sinh từ Đức với bảng thành tích “khủng” và khao khát tham gia AICamp cũng như làm việc cho FPT. Nhìn từ trên xuống dưới, Hưng chẳng khác nào một “dân chơi” thứ thiệt. Chàng trai sinh năm 1998 có “quả đầu” màu vàng chóe, lúc nào cũng kè kè tai nghe… Nhưng không hề bận tâm đến điều đó, Vũ Hồng Chiên đưa ra dồn dập một loạt câu hỏi để “kiểm thử” tư duy của anh chàng này.

Chiên vớ cây bút lông trên bàn, đi ra phía đặt tấm bảng rồi vẽ một bài toán. Phản xạ của Hưng cũng rất bén. Cậu cầm một cây bút khác, đưa ra lời giải đúng trọng tâm, mạnh dạn thuyết trình. “Xong!” – Giám đốc QAI chốt một câu có thể khiến ứng viên choáng váng. Thực chất, năng lực của Hưng khiến anh bị ấn tượng mạnh. Không lí do gì để QAI có thể từ chối cậu. Thực tế chứng minh, giờ đây Hưng đã trở thành “gà cưng” của QAI, cùng anh Chiên đi “đánh án” khắp cả nước lẫn nước ngoài. 

Không chỉ có Hưng, anh Chiên vui mừng thông báo, những “quả ngọt” đầu tiên từ AICamp đã được “thu hoạch”. 90% học viên được ký hợp đồng chính thức khi hoàn thành khoá học; trung tâm đã thành lập 5 nhóm tham gia Microsoft challenges mức Châu Á; đạt Top 3 cuộc thi AI4VN 2019; 5 bài báo được xuất bản; 2 báo cáo kỹ thuật nội bộ và 1 bài báo quốc tế về AI cùng nhiều chứng chỉ quốc tế quan trọng… Tất cả đều mang dấu ấn của các talent AICamp.

Ngày Vũ Hồng Chiên tới Quy Nhơn, đơn vị chỉ vọn vẹn mấy chục con người. Nghe Chiên bày tỏ về một “thung lũng” AI hàng đầu, hẳn không ít người quy kết cho anh cái tội “nổ”. Thế nhưng, không chỉ có lời nói, Chiên đã chứng minh hùng hồn tham vọng của mình bằng kết quả thực tế.  

Năm 2020 đánh dấu cột mốc QAI trở thành Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng AI lớn nhất của FPT. Lượng nhân sự tăng trưởng 400%, từ 30 người lên 120 người. Doanh thu ban đầu ước tính khoảng 2 triệu USD chỉ trong vòng mấy tháng từ khi thành lập. 

Hiện nay, QAI đã có rất nhiều sản phẩm bán ra thị trường. DeepClinics - ứng dụng AI trong chẩn đoán bệnh da liễu đã gây được tiếng vang, mang về doanh thu lớn.

Nguyễn Công Nhật Quang phấn khởi chia sẻ, QAI đã đặt chân đến đất Mỹ, ghi dấu bằng nhiều hợp đồng uy tín. “Ở nơi có ngành Trí tuệ nhân tạo hàng đầu thế giới, chúng ta vẫn có dự án, có khách hàng, thậm chí còn được khách hàng đánh giá cao”, anh tự hào khẳng định.

Ngoài cung cấp giải pháp, QAI còn phát triển dịch vụ tư vấn ứng dụng AI vào hoạt động doanh nghiệp. Anh Nguyễn Văn Trọng (QAI.AIO) bật mí, sắp tới các anh sẽ tung ra một sản phẩm “vô cùng đột phá” mà hiện trên thế giới cũng chưa hề có, được gọi là AI-Model Evaluation. Đây là sản phẩm đánh giá tiêu chuẩn chất lượng về AI, để biết một model AI thế nào là tốt. Nhiều khách hàng từ Nhật Bản xem FPT là đối tác quan trọng và “đặt cọc” những dự án lớn, hứa hẹn mang lại doanh thu “khủng” cho QAI.

Theo anh Chiên, trong năm 2021, QAI đặt mục tiêu trở thành một AI Excellence Development Center (Trung tâm phát triển AI hàng đầu). Mục tiêu 2023 – 2024, đơn vị sẽ vươn tầm ở khu vực ASEAN và tiến tới cung cấp dịch vụ đạt mức World Class (đẳng cấp thế giới).

Viễn cảnh tương lai, nơi đây sẽ là “cái nôi” thu hút chuyên gia công nghệ cả nước và thế giới tới làm việc. Trước hết, trong năm nay, đơn vị dự kiến sẽ xây dựng Quy Nhơn AI Hub - một cộng đồng các kĩ sư, nhà nghiên cứu về AI, hội tụ các chuyên gia AI lớn nhất Việt Nam. Từ đây sẽ cho ra đời các sân chơi, cuộc thi và một loạt hội thảo, talkshow về trí tuệ nhân tạo.

Tham vọng của Chiên cũng chính là định hướng của FPT, thể hiện qua những hạng mục đầu tư rất lớn tại Quy Nhơn. Tầm nhìn đến 2025, QAI sẽ có khoảng 1.200 nhân sự chuyên về AI. Đơn vị cũng hình thành campus với đầy đủ văn phòng làm việc, khu phức hợp, trung tâm nghiên cứu, chung cư, nhà ở…. Với những điều kiện đó, Vũ Hồng Chiên tin tưởng, giấc mơ về “thung lũng” AI sẽ không còn xa. 

Thực hiện: Nguyễn Huy