2019 là năm của Lê Việt Cường. Anh và đồng đội là một trong hai đội dự án nhà Hệ thống giành giải Vàng iKhiến mùa 3 của tập đoàn. Sản phẩm chữ ký số FPT.eSignCloud lọt Top 9 cuộc thi, cạnh tranh trực tiếp với những “siêu sáng tạo” khác.

Kết thúc năm 2019, Lê Việt Cường “ẵm” về cho mình giải Hoa hậu FPT IS 2019 và chốt lại với danh diệu Á hậu 2 FPT. Anh cũng là người góp công lớn, giúp Trung tâm Dịch vụ Chứng thực chữ ký số (FPT IS CA) được vinh danh là Đơn vị có năng suất lao động tăng nhanh nhất. Kỳ tích này thêm ý nghĩa khi trước đó đơn vị luôn trong danh sách “âm tiền” của công ty. Người ta thán phục chỉ trong mấy năm ngắn ngủi, anh chèo lái con thuyền đang ‘chìm’ thành chiến hạm tiềm năng. Nhưng với Cường, đó là thành quả của 15 năm tin tưởng, bền bỉ với đam mê.

Cuộc gặp gỡ định mệnh

Hà Nội, tối 13/1/2020. Lễ vinh danh thường niên Alưi Parus của nhà Hệ thống gọi tên Hoa hậu 2019 Lê Việt Cường. Với thành công bước đầu của FPT.eSignCloud, anh và đồng đội mở ra hướng đi mới cho công ty trên thị trường chữ ký số.

Cũng đêm đó, Cường cùng chiến hữu tại FPT IS CA “rinh” về giải Đơn vị có năng suất lao động tăng nhanh nhất. Năm 2019, trung tâm đạt kỷ lục hoạt động bứt phá. Tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cán mốc ấn tượng: 300%.

Giữa những cái ôm nồng nhiệt và cơn mưa lời chúc của đồng nghiệp Cường nhớ lại ngày đầu biết đến chữ ký số. Với anh, hôm ấy là định mệnh.

Một ngày cuối năm 2004. Hà Nội trời đổ cơn mưa, đón đợt không khí lạnh tràn về. Kéo cao cổ áo, cậu sinh viên ĐH Bách khoa Lê Việt Cường bước vội về phía thư viện trường. Lần mò trong khu sách CNTT, Cường vô tình bắt gặp khái niệm xác thực bằng chữ ký số (CA). Thật trùng hợp, đây cũng là công nghệ liên quan đến ngành học của anh.

Chữ ký số là dạng chữ ký điện tử dựa trên công nghệ mã hoá. Đây là công nghệ nền tảng bảo mật, giúp thúc đẩy thương mại điện tử. Cường lập tức nảy hứng thú. Như kẻ đói gặp bữa ngon, anh liên tục tìm đọc về chữ ký số. Tất cả những cuốn sách về CA trong thư viện trường đều xuất hiện trong danh sách mượn tài liệu của chàng sinh viên Lê Việt Cường. Tuy nhiên thời điểm đó, thông tin về CA trong thư viện không nhiều. Số lượng sách Cường tìm đọc được cũng chỉ chục cuốn.

Tài nguyên tại thư viện ít thì tìm thêm trên mạng. Ngặt một nỗi, thông tin đều bằng tiếng Anh - ngôn ngữ mà dân kỹ sư như anh chẳng mấy khi động đến. Cũng chẳng sao. Vốn tiếng Anh của Cường cũng đủ để vừa đọc, vừa Google dịch, vừa đoán. Những tài liệu ngắn, anh tranh thủ đọc ngay trên máy tính. Còn những cuốn dày, Cường phải tải về và in ra để đọc. Chồng tài liệu cứ dày lên, chồng này lấp chồng khác.

Thời điểm sắp ra trường, sinh viên phải lựa chọn đề tài luận án, Cường khiến thầy cô và bạn học bất ngờ khi lựa chọn CA để làm đồ án. Nhiều người bảo, với công nghệ mới như vậy, Cường sẽ gặp khó khăn khi tìm tài liệu, nhất là lấy ví dụ thực tế.

Nhưng anh không e ngại. “CA phù hợp với chuyên ngành của tôi và cũng là xu hướng phát triển tất yếu”, Cường nói chắc nịch. “Tiềm năng của công nghệ này là rất lớn”.

Khoảng đầu năm 2005. Trong khi nhiều bạn cùng lớp mải mê chọn nơi thực tập, Cường đã định sẵn nơi đi về trong mấy tháng tới. Đó là FPT IS. Ngày ấy, nhà Hệ thống là lá cờ đầu trong ngành CNTT ở Việt Nam, lại nổi tiếng với những điểm “đặc” chất FPT: dân chủ, tự do, tiên phong.

“Tôi tin tưởng FPT IS sẽ là khu vườn nuôi dưỡng giấc mơ chữ ký số của mình”, Cường khẳng định. Niềm tin ấy đã trở thành sự thật. Một buổi gặp, đôi lời chia sẻ, Cường được chào đón về bộ phận chuyên công nghệ cao của FPT IS. Công việc chủ yếu của anh là tìm hiểu chuyên sâu về công nghệ xác thực bằng chữ ký số.

Cùng thời gian ấy, anh Nguyễn Văn Ba, trưởng nhóm Microsoft (thuộc FIS 6), đang thực hiện một dự án mà trong đó, CA chỉ đóng vai trò rất nhỏ. Nhưng Cường không bỏ qua cơ hội này. Lẽo đẽo theo sau anh Ba bất cứ khi nào có thể, chàng thực tập sinh luôn chủ động tìm hiểu về CA trong dự án. Dự án kết thúc cũng là lúc Cường tích thêm cho mình kha khá kinh nghiệm thực tế về chữ ký số.

Mấy tháng thực tập cũng đem lại cho Cường cơ hội ngắn ngủi nhanh chóng kết thúc. Cậu sinh viên năm cuối chủ động xin ở lại FPT IS làm việc và học hỏi thêm. Hơn một năm sau đó, ngày 1/7/2006, Cường chính thức là người nhà Hệ thống, là cán bộ chuyên về công nghệ xác thực mạnh. Tất nhiên, trong đó bao gồm cả xác thực bằng chữ ký số.

Bước ngoặt hành trình 15 năm

Chiều 15/9/2009. Giữa buổi họp cùng khách hàng Techcombank, Cường nhận được cuộc điện thoại khẩn của anh Dương Dũng Triều, Chủ tịch FPT IS. Cuộc họp 4 người để thông báo về việc thành lập Trung tâm Dịch vụ Chứng thực bằng Chữ ký số (FPT IS CA). Cường là Phó GĐ trung tâm, phụ trách kỹ thuật.

Thời điểm ấy, CA đã bắt đầu xuất hiện trên thị trường Việt Nam. Nhu cầu của các doanh nghiệp, cơ quan chính phủ về một phương pháp ký điện tử là rất lớn. Do đó đây là mảnh đất màu mỡ để phát triển.

CA là máu thịt của tôi

“Tự hào, vui mừng vì niềm tin của mình về CA đã đúng. Cuối cùng tôi có cơ hội nghiên cứu, làm việc chuyên sâu về CA - công nghệ mình đã theo đuổi nhiều năm”, Cường hồi tưởng. “Khi ấy chỉ có một khó khăn duy nhất là vấn đề giấy tờ đăng ký thành lập trung tâm và lĩnh vực kinh doanh”.

Vốn là dân thuần công nghệ, Cường và đồng nghiệp đều “mù tịt” khoản thủ tục giấy tờ. Từ khâu đăng ký kinh doanh, thủ tục với Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia… do anh em vừa làm vừa mò mẫm. Mất hơn một năm, trung tâm chính thức đi vào hoạt động với nhân lực ban đầu khoảng chục người.

Chỉ mấy tháng sau đó, lượng khách hàng tìm đến FPT IS CA ngày một tăng. Có thời điểm “ngồi không cũng có khách”. Nhân sự cũng tăng gấp 5, 7 lần. Khoảng cuối năm 2011, cả trung tâm có tới 70 người. Anh Nguyễn Tiến Long - cán bộ trung tâm, đồng tác giả sản phẩm FPT.eSignCloud - ngày đó còn là cậu sinh viên cộng tác dài hạn với FPT IS CA. “Hồi đó tôi chưa có chế độ lương như nhân viên chính thức, nhưng thu nhập dư dả lắm”.

Vậy nhưng đến khoảng 2015, đơn vị rơi vào cảnh “âm tiền”. Khách hàng nhiều, nhân sự làm không xuể khiến ban lãnh đạo quyết định “làm trước, thu tiền sau”, đề phòng mất khách vào tay đối thủ. Số tiền nợ xấu quá lớn, trong khi chi phí ngày càng tăng. Trung tâm gặp không ít khó khăn. Từ 70 người, sau nhiều lần cải tổ, đến cuối năm chỉ còn hơn 10 người.

Ba năm sau đó, FPT IS CA chỉ hoạt động cầm chừng, trở thành đơn vị “âm tiền” gây bàn cãi nhất công ty. Thời điểm ấy, không ít ý kiến cho rằng nên dừng hoạt động của đơn vị, nhằm cắt đứt mỏ neo đang kiềm bước công ty.

“Khi đó nhiều người cũng muốn trung tâm dừng hoạt động. Nhân sự của chúng tôi cũng giảm liên tục. Có những bạn rất giỏi, rất tâm huyết cũng phải dừng giữa chừng. Lúc ấy tôi buồn thực sự”, anh trải lòng. Dẫu vậy, Cường chưa một lần nghĩ đến từ bỏ. “CA là máu thịt của tôi”.

Nguyễn Tiến Long đã làm việc cùng anh Cường được hơn 10 năm tại trung tâm. Cũng là người đam mê CA, Long sớm đồng hành cùng anh Cường từ những ngày còn là sinh viên. Suốt quãng đường khó khăn của đơn vị, Long cũng chán nản, nhiều lần muốn buông bỏ. Anh đã từng mấy bận bỏ ngang. Nhưng Cường không bỏ cuộc, Long không từ bỏ. Cuối cùng, anh vẫn chọn lựa trở thành cộng sự sát cánh bên anh Cường.

“Không phải ai cũng sẵn sàng kiên trì được như anh Cường. Một số người vì áp lực cuộc sống, một số không nhìn thấy được tương lai của CA. Bởi vậy cứ bỏ dần”, Long chia sẻ. “Đam mê, nhiệt huyết và niềm tin vững chắc của anh Cường thực sự lan toả đến tôi, níu chân tôi ở lại trung tâm”.

Suốt 4 năm tiếp theo, FPT IS CA chỉ hoạt động cầm chừng, gần như biến mất trên bản đồ công ty. Cường biết rõ, phải tìm cách hồi sinh trung tâm. Tiếp tục nghiên cứu thị trường, nhưng Cường và Long vẫn loay hoay chẳng thể tìm ra hướng đi mới.

Một chiều tháng 3/2019. Cường, khi ấy đã là GĐ Trung tâm, nhận được thông báo gặp anh Đỗ Sơn Giang - PTGĐ FPT IS. Lần đầu tiên nói chuyện trực tiếp với sếp Giang - người phụ trách mảng tài chính, anh không khỏi lo lắng. “Liệu hôm nay là ngày tận số của trung tâm?”, câu hỏi ấy cứ lấp đầy tâm trí Cường.

Nếu sang năm không thu về lợi nhuận, em sẽ gán nhà trả nợ

Trái với suy nghĩ đó, anh Giang không yêu cầu Cường bỏ đi “đứa con” của mình. “May mắn, anh Giang cũng là người hứng thú và có nghiên cứu về CA. Anh ấy thấy được tiềm năng phát triển của lĩnh vực này”, Cường nhớ lại cuộc trò chuyện ngày hôm ấy.

Nói thẳng vào vấn đề, anh Giang chỉ hỏi Cường: “Chú có thấy cơ hội đưa CA phát triển trở lại không?”. Vững niềm tin vào CA, Cường không ngần ngại trả lời “Em chắc chắn!”. Không dừng lại ở đó, anh Giang tiếp tục đặt cho Cường thách thức: gán nhà trả nợ nếu đơn vị hoạt động không hiệu quả.

Giây phút ấy, Cường phải suy nghĩ kỹ. Anh Giang đã đặt Cường lên một ván cược. Một bên là cơ hội để chứng minh tiềm năng của CA, một bên là cuộc sống, hạnh phúc của vợ con anh. “Nếu sang năm không thu về lợi nhuận, em sẽ gán nhà trả nợ”.

Ngay sau buổi gặp, Cường cùng Nguyễn Tiến Long và anh Tào Tuấn Anh nghiên cứu thị trường. Anh nhận ra đa số các sản phẩm chữ ký số của các hãng lớn đều chưa hướng đến khách hàng cá nhân. Đồng thời cũng chưa đáp ứng yêu cầu pháp lý. Bởi vậy, Cường cùng cộng sự nghiên cứu nên giải pháp Ký hợp đồng điện tử xác thực bởi chữ ký số FPT.eSignCloud.

Thời điểm đó, thị trường CA đã sớm xuất hiện nhiều đối thủ là các hãng lớn có uy tín. Tuy nhiên Cường tự tin FPT.eSignCloud vẫn có đất sống để phát triển mạnh mẽ. Sản phẩm đánh vào thị trường mới dành cho đối tượng là các khách hàng sau cuối.

Sau 6 tháng triển khai, các tổ chức tài chính và ngân hàng ứng dụng sản phẩm gồm: FE Credit, Home Credit, Easy Credit và OCB… Với FE Credit, FPT IS đã ký hợp đồng với số lượng sử dụng dự kiến từ 1-5 triệu chữ ký số hằng năm, mang về cho công ty từ 7-32 tỷ đồng.

Tháng 12/2019, sản phẩm của Cường được dự thi iKhiến số 7 và xuất sắc mang về giải Vàng đầu tiên trong mùa 3 cho nhà Hệ thống. Anh cũng được vinh danh là Hoa hậu FPT IS với những thành tích nổi bật. Tiếp đó, ngôi vị Á hậu 2 FPT 2019 cũng gọi tên Lê Việt Cường.

Nhưng anh khẳng định đây chỉ là điểm khởi đầu của sản phẩm. “FPT.eSignCloud đang được tích hợp, dùng trong hệ thống chính phủ điện tử. Nếu thành công, sản phẩm sẽ có đến 2 triệu người dùng từ dự án này”, Cường tự hào.

Bước sang năm 2020, Cường cũng lên hướng phát triển, hoàn thiện hơn nữa sản phẩm của mình. Ngoài FPT.eSignCloud, anh và các cộng sự cũng ấp ủ ước mơ khác về một sản phẩm mới, tiếp tục khai phá thị trường chữ ký số đầy tiềm năng.

Paulo Coelho từng viết trong cuốn “Nhà giả kim” rằng: “Khi chúng ta nỗ lực để trở nên tốt đẹp hơn, mọi thứ xung quanh chúng ta cũng sẽ trở nên tốt đẹp hơn”. Hơn một thập kỷ cháy hết mình vì đam mê, nếm trải để chua cay ngọt bùi, cuối cùng Cường đã hái được trái ngọt. Và hành trình của Cường không dừng lại ở 15 năm đó.

Hoàng Hương

Ảnh: Trâm Nguyễn