Năm 2021 chứng kiến sự bùng nổ về Blockchain, xuất hiện những khái niệm mới về kinh tế cùng 2 từ khóa rất hot là DeFi và GameFi. Tại phiên chuyên sâu "Blockchain: Cực thịnh hay thoái trào?" trong khuôn khổ FPT Techday 2021, các diễn giả Nguyễn Thế Vinh - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Coin98 Finance, Nguyễn Thành Trung - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Axie Infinity - và Đặng Khánh Hưng - Trưởng bộ phận Nghiên cứu - FPT Blockchain Lab - đã thảo luận, chia sẻ nhiều chủ đề hấp dẫn xoay quanh Blockchain, DeFi, GameFi, dưới sự điều phối của anh Trần Hoàng Giang - Giám đốc akaChain.
 |
| Các diễn giả thảo luận trong phiên chuyên sâu "Blockchain: Cực thịnh hay thoái trào?" trong khuôn khổ FPT Techday 2021 |
DeFi - Tài chính phi tập trung, ứng dụng đầu tiên dựa trên Blockchain
Anh Nguyễn Thế Vinh - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Coin98 Finance cho biết DeFi (Decentralized Finance) hay còn gọi là tài chính phi tập trung là một thể chế tài chính sử dụng cơ chế phi tập trung của Blockchain mà không cần những người/tổ chức trung gian.
Điểm khác biệt cốt lõi giữa DeFi và Cefi (Tài chính tập trung) là cách thức xác thực giao dịch. Cefi sử dụng người môi giới, những sàn giao dịch tập trung hãy những tổ chức ngân hàng, nhà nước đứng ra làm trung gian, đảm bảo giao dịch giữa người/tổ chức với nhau và hoạt động dựa trên những cơ chế thiên về niềm tin - phải có niềm tin giữa những người giao dịch với nhau. Còn với DeFi, mọi thứ hoàn toàn hoạt động độc lập và tường minh thông qua những smart contracts (hợp đồng thông minh) được thực hiện trên Blockchain. Hình thức hoạt động này hoàn toàn không cần đến và không dựa trên cơ sở niềm tin, nên an toàn hơn khi giao dịch.
 |
| Diễn giả Nguyễn Thế Vinh - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Coin98 Finance tại sự kiện. |
Anh Đặng Khánh Hưng, Trưởng bộ phận Nghiên cứu - FPT Blockchain Lab - cho rằng DeFi là một khái niệm đang rất hot nhưng vẫn nằm trong một thị trường ngách, số lượng người sử dụng thực sự không nhiều. Đa số doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp ở quy mô lớn lại thích những sản phẩm mang tính mass, nghĩa là có lượng người dùng lớn đến cực lớn. Theo anh Hưng, doanh nghiệp có thể thử nghiên cứu phát triển, ứng dụng những dịch vụ công nghệ dựa trên nền tảng phi tập trung trên cái tác vụ của họ hàng ngày, trước khi nghĩ đến chuyện cung cấp những dịch vụ phi tập trung đến người dùng của mình.
GameFi - Khi game trở thành công cụ tài chính
Giải thích khái niệm GameFi, anh Nguyễn Thành Trung - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Axie Infinity - chia sẻ: "Trước kia, mọi người quen với việc chơi game trên Blockchain nhưng chưa biến nó thành một khái niệm. Bản thân từ GameFi bao gồm 2 yếu tố: game và finance. Tức là khi chúng ta chơi game truyền thống, chúng ta có thể tìm đến những yếu tố giải trí, trong khi chơi game trên Blockchain, mọi người còn tham gia vào một thị trường tài chính liên quan mật thiết đến những game design - thiết kế trong game. Đó là cách GameFi đang hoạt động".
 |
| Diễn giả Nguyễn Thành Trung - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Axie Infinity chia sẻ tại FPT Techday 2021. |
Có rất nhiều nền tảng GameFi gần đây được sinh ra và cả những khái niệm mới liên quan đến Initial Gaming Offering (IGO - một dạng hình thức kêu gọi vốn cộng đồng, chuyên biệt hoá cho ngành Game Online, ứng dụng công nghệ Blockchain). Theo Nguyễn Thành Trung, IGO không hẳn là mới tại Việt Nam. Nhưng mọi thứ đã được chuẩn hóa hơn, được đưa vào danh sách những bước cần phải làm khi bắt đầu một game. Hầu hết các games sẽ tìm đến việc làm IGO thời điểm bắt đầu vừa để có vốn, để thu hút đối tượng người dùng, xây dựng tiếp cộng đồng rồi tìm đến những nguồn vốn có thể lớn hơn nữa.
Việc vận dụng Blockchain trong game có một số hạn chế và cả liên minh "crypto gaming space" đều chung tay để khắc phục điểm yếu, làm sao kết hợp game và Blockchain hiệu quả, làm sao để game khi đi cùng Blockchain không còn chậm, để tất cả những lợi ích Blockchain được ứng dụng vào game… Các bên vẫn đang nghiên cứu, sản phẩm và tính năng khác nhau để thúc đẩy điều đó. Hiện giờ vẫn còn vẫn còn có thể coi là bình minh của crypto gaming. Mọi người đã nghe đến rất nhiều thành công bước đầu của nó, nhưng trong tương lai chắc chắn còn nhiều phát triển.
Tiêu chuẩn của GameFi sẽ ngày càng cao
Mọi thứ còn rất mới, nhưng sự tập trung vào Blockchain, game Blockchain là "khủng khiếp", rất nhiều con mắt đang đổ dồn vào, nhiều nhóm đã thành công với game truyền thống thực sự quan tâm đến ngành game Blockchain, làm sản phẩm với nhiều thời gian, công sức, thậm chí là vốn để thử nghiệm.
Dần dần, vấn đề "có làm được hay không" sẽ chuyển dịch sang là "làm tốt đến mức nào" - làm sao để khi người chơi những games trên Blockchain phải thực sự cảm thấy hay, cảm nhận được yếu tố nhập vai vào thế giới trong ấy.
"Trong vài năm tới, sẽ có sự chuyển dịch ngày càng lớn hơn, chuẩn sẽ càng ngày càng kéo lên càng cao và các nhóm khi cả đã bắt đầu với Blockchain game bắt buộc phải tuân theo chuẩn này", anh Nguyễn Thành Trung đưa ra nhận định.
Bức tranh tương lai của DeFi
Theo Nguyễn Thế Vinh, DeFi là bức tranh rộng lớn, bao hàm GameFi. Vốn hóa của thị trường DeFi bắt đầu được đẩy mạnh lên từ giai đoạn cuối 2020. Cao trào của nó, sự tăng tốc vượt bậc đến trong giai đoạn 2021 là gần như bùng nổ, kéo theo sự tăng giá của Bitcoin hay những đồng token (tài sản số) dẫn đầu thị trường, kéo theo vốn hóa của toàn bộ thị trường cũng được đẩy lên theo. Sự chú ý của mọi người vào thị trường này cũng tăng cao, tạo ra sự hấp dẫn.
Ngoài ra, yếu tố then chốt không thể thiếu được đối với DeFi là những nền tảng Blockchain mới xuất hiện, ngày càng đẩy cao những giới hạn như chi phí giao dịch ngày càng rẻ hơn, tốc độ ngày càng cao hơn, độ tương thích để hỗ trợ cho việc phát triển những hợp đồng phi tập trung linh hoạt hơn.
Sự xuất hiện của thế hệ sàn giao dịch mới kéo theo một loạt AMM (Automated Market Maker - nhà tạo lập thị trường tự động) khác ra đời và kéo theo lượng vốn hóa từ ngoài vào, sàn giao dịch tập trung chuyển sang phi tập trung.
GameFi hay NFT (Non-fungible token, một loại tài sản kỹ thuật số trên Blockchain) nhận rất nhiều sự quan tâm và thu hút từ cộng đồng ở trong thị trường lẫn những công ty hay cộng đồng ở bên ngoài thị trường đổ vào. Tất cả những mảnh ghép để tạo nên một bức tranh vô cùng rộng cho DeFi.
DeFi vẫn còn rất nhiều bài toán sơ khởi, chưa giải quyết được trọn vẹn. Còn nhiều mục tiêu đề ra và muốn đạt được như giải bài toán về hạ tầng, độ bảo mật, các Blockchain chưa đạt được những ngưỡng về chi phí hay về tốc độ đáp ứng được khối lượng giao dịch thị trường truyền thống. Bên cạnh đó, yếu tố dễ dàng sử dụng là điều quyết định để có thể áp dụng rộng rãi ra ngoài hay không. Đây cũng là một rào cản rất lớn đối với những người dùng truyền thống muốn vào thị trường này.
Thị trường còn rộng lớn và tiềm năng
Năm 2021, DeFi và GameFi thu hút được rất nhiều sự chú ý nhưng nếu so sánh tương quan giữa DeFi với thị trường tài chính truyền thống hoặc GameFi với thị trường phát triển game truyền thống, vẫn còn khoảng cách rất lớn. Khoảng cách này lại mang một tính tích cực, bởi cho thấy còn không gian lớn để phát triển.
Vậy làm thế nào để những sản phẩm mới thu hút được thêm người dùng? Phải có yếu tố "user-friendly", tức đối với một người chưa hề biết gì về Crypto (Cryptocurrency - tiền mã hóa), không có một sự quen thuộc nào vẫn có thể bước vào có thể tiếp cận một cách dễ dàng. Nếu có được những sản phẩm dễ dàng sử dụng, chắc chắn sẽ thu hút được nhiều hơn số lượng người dùng đang sử dụng truyền thống chuyển sang sử dụng dịch vụ phi tập trung.
Anh Nguyễn Thế Vinh nhắc lại, bất cứ một thể chế nào tài chính nào mới hoặc là một công nghệ nào mới ra đời từ giai đoạn mới bắt đầu nhen nhóm phát triển cho tới bùng nổ được ứng dụng rộng rãi đều cần rất nhiều năm vài chục năm, ví dụ Internet mất nhiều thập kỷ để có thể được hình thành những giai đoạn vững chắc như hiện tại. Nếu so với khoảng thời gian như thế, DeFi hay GameFi còn đang rất mới mẻ, chưa tới 10 năm, nên tiềm năng còn rất xa trong tương lai.
Thể hiện sự đồng tình, anh Trung cho rằng nếu coi thị trường Crypto là cố định - như những gì chúng ta đang có hiện tại - có thể sức nóng đã tăng thêm. Nhưng nếu nhìn rộng hơn, thị trường còn có thể phát triển được thêm nữa, quá trình làm quen với Blockchain gay Crypto cả một quá trình dài. Càng ngày càng có nhiều tiến bộ về mặt công nghệ, càng ngày mọi người càng tiếp xúc với công nghệ mới dễ dàng hơn và cứ sau một thời gian, khi đối tượng người dùng cũ đã quen công nghệ rồi, càng cần trả lời những câu hỏi khó hơn: làm thế nào để chúng ta có thêm nhiều người dùng mới, những người chưa biết Blockchain, Crypto… Lúc đấy, thị trường sẽ càng phát triển.
Nếu so sánh giữa những gì đang có trong thế giới Crypto với một thị trường tài chính tập trung hay những thị trường về game truyền thống, còn rất nhiều không gian và cũng rất nhiều việc để làm, còn rất nhiều điều thú vị ở phía trước trước khi thị trường có thể được coi là bão hòa.
Liệu GameFi chỉ là xu hướng nhất thời?
Khi khái niệm Blockchain, GameFi được nhắc đến nhiều trong năm 2021, nhiều người lo ngại rằng đây chỉ là uptrend (xu hướng đi lên) và rồi sẽ có những lúc downtrend (xu hướng đi xuống). Nếu chuyện này xảy ra thì những ứng dụng game sẽ đi về đâu? Liệu sẽ chuyển sang xu hướng mới hay chúng ta sẽ thay đổi tích cực hơn cho những ứng dụng Blockchain game? Về vấn đề này, anh Nguyễn Thành Trung cho rằng khi nói đến thị trường, uptrend và downtrend là chuyện tất yếu như hai mặt của một đồng xu. Đó là những trạng thái khác nhau của thị trường, có lên có xuống, bị ảnh hưởng bởi nhiều thứ, trong đó bởi những nền kinh tế chung của thế giới.
Dưới góc độ là người làm sản phẩm, từng qua cả downtrend và uptrend, Nguyễn Thành Trung tâm sự, khi uptrend thì có nhiều niềm vui, khi mọi người quan tâm đến thị trường hơn, sẵn lòng đi ra ngoài thử nghiệm những sản phẩm. Việc được sự quan tâm của nhiều người dùng hơn là niềm vui đối với bất kỳ sản phẩm nào. Nhưng downtrend cũng không hẳn là điểm xấu, vì đây là khoảng thời gian các sản phẩm được tập trung phát triển nhiều nhất.
Khi thị trường nở rộ, có nhiều việc phải làm ở phía bên ngoài như làm sao cho hút thêm được người dùng, làm sao có thể thu hút được nguồn vốn mới. Nhưng khi thị trường downtrend, có thể là tập trung hết mức cho xây dựng sản phẩm. Tóm lại, đã tham gia vào thị trường, dưới góc độ đầu tư hay mua bán, sẽ phải suy nghĩ rất rõ ràng về uptrend hay downtrend, nhưng nếu nhìn từ khía cạnh sản phẩm, nếu vận dụng được đúng đắn thì đều sẽ là những khoảng thời gian tốt.
Metaverse - Điểm hội tụ của Blockchain và nhiều công nghệ khác
Từ khi Facebook đổi tên thành Meta, khái niệm Metaverse được nhắc đến nhiều, trở thành từ khóa rất "hot" trong thời gian gần đây. Giải thích về khái niệm này, Nguyễn Thế Vinh mô tả Metaverse giống một thế giới tồn tại song song với thế giới thực trạng của mình nhưng hoàn toàn được tạo ra bởi công nghệ như Internet hay Blockchain, được hỗ trợ bởi những công nghệ khác liên quan đến phần cứng như VR, AR (công nghệ thực tế ảo, thực tế tăng cường) hỗ trợ người dùng tham gia và tương tác linh hoạt hơn. Metaverse có những điểm rất hay là phá bỏ được những rào cản như về thời gian, vị trí địa lý, trở ngại liên quan về chi phí, hạ tầng.
"Nhắc tới Metaverse, mọi người thường nghĩ đó là một công nghệ, nhưng trên thực tế nó là một điểm hội tụ rất nhiều công nghệ khác nhau". Blockchain, AI hay Big data (dữ liệu lớn) là những công nghệ cốt lõi và đi trên một con đường phát triển riêng lẻ, nhưng đến một giai đoạn nào đó, tất cả đều đạt đến một ngưỡng đủ sự phát triển và giao nhau, cái đó gọi là điểm hội tụ. Khi đạt đến điểm hội tụ đấy sẽ đạt đến đúng nghĩa Metaverse, đúng với sự kỳ vọng của các ông lớn như Microsoft hay Facebook. Metaverse là một chặng đường rất dài, nên có thể coi là một xu hướng, điểm hội tụ dẫn dắt các công nghệ khác.
Theo anh Đặng Khánh Hưng, Metaverse có nhiều khách hiểu có thể tạm dịch là đa vũ trụ. Có thể Facebook, TikTok...và một vũ trụ, có thể mỗi game nhập vai là một vũ trụ. Với Metaverse, chúng ta có thể nghĩ đến việc những vũ trụ này lúc đầu độc lập với nhau còn bây giờ đã được kéo gần lại.
"Có thể về sau này sẽ có một công nghệ giúp dễ dàng liên kết các mạng xã hội hay kéo nhân vật từ game này qua game khác tương tự. Muốn thế phải có một cơ sở vật chất để truyền tải thông tin giữa các vũ trụ. Và Blockchain sẽ là một dạng cầu nối chuyển từ vũ trụ này sang vũ trụ khác. Đó là cách chúng ta nhìn thấy Blockchain và Metaverse tương tác với nhau", anh Hưng nói.
 |
| Anh Đặng Khánh Hưng, Trưởng bộ phận Nghiên cứu - FPT Blockchain Lab |
Nguyễn Thành Trung thì cho rằng có hai cách thức tiếp cận Metaverse: làm sao thế giới ảo tái hiện lại đầy đủ nhất các giác quan trong thế giới thật với sự trợ giúp của VR, AR; hai là bắt buộc có nền kinh tế trong đấy - nếu thiếu sự tương tác về tài chính, mua bán trao đổi trong Metaverse sẽ không tồn tại. Và đến cuối cùng, 2 trường phái sẽ gộp lại.
Nhiều người đặt câu hỏi những tài sản trên Metaverse có được đem để thay thế song song những tài sản quý, nguyên vật liệu quý ngoài đời thực, anh Trung cho rằng giá trị của tài sản kể cả ngoài đời sống thực hay trên thế giới ảo đều có giá trị nhất định và phục vụ cho những mục đích, công việc nhất định. Việc thay thế hay không còn tùy thuộc mục đích của hai bên có tương đồng hay không. Người ta hay so sánh bitcoin với vàng vì có thể sử dụng như để trao đổi qua lại, lưu giữ giá trị, lúc ấy có vẻ Bitcoin là vàng có điểm tương đồng. Nhưng trong một thế giới rộng hơn, khi kim loại quý có thể có nhiều nhiều tính năng khác nữa, những đối tượng trong thế giới Blockchain có thể không thay thế được.
"Với sự phát triển của Metaverse, có vẻ mọi người sẽ gần như sẽ mô phỏng lại được rất nhiều thứ bên trong thế giới thật. Tôi khá tự tin sẽ có nhiều thứ có thể được đem vào thế giới ảo thế giới Metaverse".
Blockchain sẽ ngày càng đến gần hơn cuộc sống con người
Theo anh Trung, theo xu hướng chung của Blockchain, từ lúc mọi người sử dụng Blockchain để làm quen với khía cạnh công nghệ của nó, làm quen với khái niệm phi tập trung, đến năm 2021 đã đến gần với thế giới thực hơn, khi mọi người có thể chơi game ở trên đó. Mọi thứ trực quan, dễ tưởng tượng, con người ở trong đó cũng cảm thấy được kết nối nhiều hơn, thay vì trước đây chỉ là những sản phẩm đơn thuần tài chính.
Thay vì đối tượng thu hẹp ở dân tài chính, bây giờ nhiều người biết đến Blockchain hơn và sử dụng được những ứng dụng trong đó nhiều hơn. Theo sự phát triển đó, Blockchain sẽ càng đến gần hơn với cuộc sống của con người và được áp dụng trong nhiều ngành nghề hơn nữa.
Còn rất nhiều sự phát triển, sự nghiên cứu cần làm như áp dụng Blockchain vào một bài toán cụ thể như thế nào. "Giờ chúng ta phần nào biết áp dụng vào game, tôi trông chờ được áp dụng vào những ngành khác nữa theo những cách rất sáng tạo và đột phá".
Cạnh đó, sự tham gia của Blockchain sẽ tạo thành những liên minh hợp tác giữa các doanh nghiệp với nhau cực kỳ dễ dàng mà không cần đến yếu tố niềm tin.
Xu hướng giao thức kết nối đa Blockchain
Anh Nguyễn Thế Vinh nhắc lại thời điểm 2017, đa số mọi người chỉ biết tới Bitcoin nhưng các Blockchain mới đã ra đời và thúc đẩy quá trình phát triển. Trong tương lai, chắc chắn sự phát triển của Blockchain sẽ đến ngưỡng bùng nổ. Blockchain sẽ rất phổ biến, sẽ tạo xu hướng, nhu cầu mới là cầu nối giao thức kết nối đa vũ trụ, đa Blockchain với nhau.
Xa rời thị trường giao dịch, nhìn vào Blockchain tổng thể và ứng dụng của nó, không thể không nhắc tới những đồng tiền kỹ thuật số phát triển trên nền tảng phi tập trung do những chính phủ phát hành. Trong 1-2 năm tới, tiền điện tử của ngân hàng trung ương (Central Bank Digital Currency - CBDC) cũng là một xu hướng công nghệ. Bên cạnh CDBC quy mô quốc gia, nhiều doanh nghiệp như IBM, Singtel, FPT làm mạnh mẽ về Blockchain, không còn phát hành token mà còn là giải pháp dựa trên Blockchain như thanh toán không qua Napas. Đây cũng có thể là một xu hướng công nghệ trong những năm tiếp theo
Nguyễn Thành Trung cho rằng điểm tốt của "xu hướng" là thúc đẩy sự phát triển của cả thị trường giải quyết theo những bài toán mới. Nhưng có những thứ đã từng là xu hướng trong quá khứ nhưng đến tận gần đây chưa được hoàn thành như mong muốn. "Chúng ta cần rất lâu để thu được quả ngọt từ xu hướng. Kể cả những điều mọi người đang nói bây giờ như Metaverse có thể là xu hướng nhưng đâu đó mới chỉ là xu hướng về sự sự quan tâm thôi, còn để thực sự thực hiện được bài toán đấy, biến nó thành thực tế sẽ cần một thời gian dài nữa".
H.A
Ý kiến
()