5 bệnh dễ để lại sẹo trên da có thể phòng ngừa nhờ vaccine

Khi nhắc đến chăm sóc da, người dân thường nghĩ tới mỹ phẩm hoặc các sản phẩm dành cho bệnh da liễu. Tuy nhiên, thủy đậu, zona, sởi... cũng có thể gây tổn thương da, để lại sẹo. Bên cạnh đó, trời lạnh, nhiệt độ giảm, độ ẩm không khí thấp khiến nước bốc hơi khỏi da nhanh hơn, làm trầm trọng thêm tình trạng tổn thương và tăng nguy cơ biến chứng, ảnh hưởng thẩm mỹ. Tiêm vaccine là biện pháp đơn giản, hiệu quả, dễ thực hiện để phòng bệnh và biến chứng.

Thủy đậu

Một số người cho rằng thủy đậu chỉ là bệnh lành tính, hậu quả chỉ dừng lại ở các nốt mụn nước nổi vài ngày trên da. Tuy nhiên, bệnh có thể biến chứng nhiễm trùng da, nhiễm trùng huyết, viêm thanh quản... nếu không được chăm sóc, điều trị đúng.

Bệnh thủy đậu.

Trường hợp không có biến chứng, bệnh thường khỏi sau 7-10 ngày. Các vết mụn nước sẽ khô dần, bong vảy, xuất hiện vết thâm nơi nổi mụn nước, tự khỏi sau 3-6 tháng tùy vào cơ địa mỗi người. Nếu dưới 15 tuổi, quá trình tái tạo da rất tốt nên hiếm khi để lại sẹo. Còn người trên 15 tuổi có quá trình tái tạo da chậm hơn.

Do đó, vaccine giúp ngừa thủy đậu đồng thời giảm các biến chứng, giảm tổn thương da, hiệu quả 88-98%. Nghiên cứu năm 2104 của Heywood và cộng sự (Australia) cho thấy, chủng ngừa giúp tiết kiệm hơn một nửa chi phí điều trị, chăm sóc y tế (339,54 đô la so với 775,64 đô la) đồng thời tăng số năm chất lượng sống so với không tiêm chủng.

Zona

Bệnh zona thần kinh (hay còn gọi là giời leo - Herpes zoster) do virus Varicella Zoster (VZV). Virus này đồng thời gây bệnh thủy đậu. Thống kê tại Mỹ, hơn 99,5% người từ 50 tuổi nhiễm virus VZVcó nguy cơ tiến triển thành bệnh zona; cứ ba bệnh nhân thì có một người sẽ mắc biến chứng đau dây thần kinh kéo dài. Bệnh gây biến chứng đau dây thần kinh, nhiễm trùng da, giảm thị lực, liệt, viêm phổi, viêm não, đột quỵ, nhồi máu cơ tim...

Bệnh zona.

Trong đó, biến chứng nhiễm trùng da ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý người bệnh, kéo dài cảm giác đau đớn, nóng rát, khó chịu... Nguy hiểm hơn, nếu không được xử lý sớm các tổn thương da có thể lan rộng đến các vùng khác trên cơ thể, dẫn đến nhiễm trùng máu và nguy cơ tử vong rất cao.

Thế giới đã có vaccine ngừa zona thần kinh, song chưa được phê duyệt tại Việt Nam. Người dân có thể tiêm vaccine thủy đậu để phòng virus VZV, gián tiếp ngừa biến chứng zona. Trong đó, Varilrix (Bỉ) chích cho trẻ từ 9 tháng tuổi, hai mũi cách nhau ba tháng; còn người lớn cần hai mũi cách nhau một tháng. Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) dùng cho trẻ từ 12 tháng tuổi với lịch chủng ngừa tương tự.

Sởi

Bệnh sởi lây nhiễm rất nhanh cho những người chưa có miễn dịch. Bệnh gây nổi hạt trắng (hạt Koplik), phát ban dạng nốt sần, kích thước nhỏ, mọc tuần tự từ sau tai rồi lan dần qua hai bên má, cổ, xuống ngực, bụng, tay, lưng, hông và chân.

Bệnh sởi.

Sởi ít gây tử vong, có thể biến chứng viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt và đôi khi viêm não sau sởi...

Hai liều vaccine có hiệu quả đến 97% nguy cơ mắc bệnh sởi, triệu chứng phát ban đỏ toàn bề mặt da và các biến chứng nặng, tử vong. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhờ có vaccine sởi, thế giới có hơn 56 triệu người được cứu sống từ năm 2000 đến 2021.

Bệnh do HPV

Ngoài gây các bệnh ung thư ở nam và nữ giới, HPV cũng là tác nhân gây mụn cóc thông thường, mụn cóc sinh dục và tổn thương da ở loạn sản biểu mô mụn cóc. Trong đó, mụn cóc sinh dục có thể biến chứng như làm sưng, tiết dịch, loét, dễ chảy máu ở vùng u nhú, diễn biến thành ung thư hậu môn, cổ tử cung...

Bệnh do HPV.

Một thống kê đăng tải trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ năm 2007, ước tính thế giới có 660 triệu người nhiễm HPV mỗi năm. 10% dân số có thể mắc mụn cóc sinh dục một lần trong đời. Vaccine HPV có hiệu quả đến 94% phòng các chủng nguy cơ cao gây ung thư và mụn cóc sinh dục.

Rubella

Rubella hay còn gọi là bệnh sởi Đức, bệnh có biểu hiện bên ngoài gần giống sởi như nổi hạch, phát ban (từ mặt xuống đến ngực, tay, chân; khi xuống đến chân là ban ở mặt bắt đầu bay). Tình trạng phát ban Rubella xảy ra ở 50-80% người nhiễm bệnh và dễ bị nhầm với bệnh sởi hoặc ban đỏ.

Bệnh rubella.

Bệnh thường biến chứng ở người lớn. 70% người mắc có thể bị viêm khớp, viêm não, xuất huyết. Phụ nữ mang thai mắc bệnh khiến em bé sinh ra nguy cơ cao mắc Rubella bẩm sinh làm chậm phát triển trí tuệ, dễ bị dị tật bẩm sinh.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, người dân có thể chủng ngừa Rubella nhờ vaccine sởi - quai bị - rubella (MMR). Hai mũi tiêm có hiệu quả ngừa bệnh đến 97%. Trẻ em nên tiêm hai liều MMR, liều đầu tiên khi trẻ được 9 đến 12 tháng tuổi và liều thứ hai sau liều đầu tiên ba tháng hoặc khi trẻ từ 4 đến 6 tuổi. Thanh thiếu niên và người lớn nên cập nhật và tiêm chủng ngừa thường xuyên.