'Trung tâm R&D FPT IS cụ thể hóa sứ mệnh cùng tiên phong chuyển đổi số'

Chủ tịch FPT IS Dương Dũng Triều vừa ký quyết định thành lập Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển (Research and Development Center - R&D). Giám đốc Công nghệ (CTO) Phan Thanh Sơn sẽ kiêm nhiệm vị trí Giám đốc Trung tâm trong thời hạn 3 năm. 

Tân Giám đốc FPT IS R&D trao đổi với Chúng ta về định hướng và những dự án tham vọng.

- Với vai trò là CTO kiêm nhiệm Giám đốc Trung tâm R&D, anh sẽ hướng đơn vị phát triển theo mô hình nào từ những hiểu biết của mình về các mô hình R&D trên thế giới?

- Theo Rothwell và nhiều nhà nghiên cứu khác, đầu những năm 90, mô hình R&D của thế giới đã trải qua 5 thế hệ. Từ những năm 2000 trở về sau, các nhà nghiên cứu mới (Federick, Marinova…) đưa ra khái niệm R&D thế hệ thứ 6 với một số đặc điểm chính gồm: Cần xem xét nhiều góc nhìn hơn (như tính kết nối tương quan, thiết kế công nghiệp, ảnh hưởng môi trường, khả năng sản xuất được…), nhiều chủ thể hơn ngoài tổ chức R&D (tiếp thị, sản xuất, chuỗi cung ứng, nhà phân phối…), nghiên cứu đồng thời nhiều công nghệ trong nhiều lĩnh vực. Trong thế hệ 6, môi trường đổi mới sáng tạo có vai trò lớn hơn tạo sự khác biệt cho sản phẩm làm ra. Ở thế hệ này, R&D sẽ là sự kết hợp cả công nghệ mới và mô hình kinh doanh mới.

Thành lập Trung tâm R&D trong thời điểm này, tôi mong muốn được học hỏi kinh nghiệm các thế hệ trước nhưng ngay từ đầu đi theo mô hình R&D thế hệ thứ 6.

Trước khi vào FPT IS, trong 15 năm làm việc tại Cisco, tôi được tiếp xúc và chứng kiến các công ty công nghệ hàng đầu thế giới (trong đó có Cisco và các đối tác chiến lược của hãng) tổ chức R&D và đổi mới sáng tạo như thế nào để liên tục đi đầu trong ngành công nghiệp. Câu chuyện đó được Geoffrey A. Moore viết thành sách trong cuốn "Dealing with Darwin". Điều đó đã thôi thúc tôi cùng các cộng sự tại FPT IS xây dựng “cỗ máy đổi mới sáng tạo” (innovation engine) để có thể đón nhận nhiều ý tưởng đầu vào. Thông qua quá trình nghiên cứu để lọc ra và hiện thực hóa các giải pháp, công nghệ đi ra thị trường với tỷ lệ thành công cao và liên tục.

Ngoài ra, tôi còn nghiên cứu mô hình của Fujitsu Laboratories, IBM, Accenture Innovation Architecture… để tìm những điểm FPT IS cần học hỏi trong việc xây dựng Trung tâm R&D cho mình.

Chú thích hình mô hình “Cỗ máy cách tân”: Khung mô hình đầu tư mạo hiểm bên trong tập đoàn/ Internal Venture Framwork được Cisco chia sẻ và được tạo cảm hứng từ cuốn sách “Dealing with Darwin” của Geoffrey Moore.

- Trung tâm R&D của FPT IS chú trọng theo những hướng chính nào, thưa anh?

- Trung tâm R&D tập trung vào: Thừa hưởng các thành quả R&D của trung tâm công nghệ tập đoàn, các công ty thành viên FPT, các FPT ISx, các đối tác/viện/trường, các đối tác công nghệ quốc tế; Lấy ý kiến, phản hồi, phản biện từ khách hàng, đối tác, người dùng.

Tiếp đó là xây dựng các giải pháp/ứng dụng thuộc bản quyền FPT/FPT IS, đặc biệt các ứng dụng chuyển đổi số, cụ thể: Tập trung các hướng công nghệ ngang mới (Cloud, Mobility, Analytics, AI, Blockchain, IoT, Next Generation Security… ) và xây dựng hệ sinh thái mở theo hướng thông minh (smart), nền tảng (platform) hóa các giải pháp của FPT IS; Đồng thời phát triển các ứng dụng, giải pháp ngành dọc để giải quyết nhu cầu cụ thể của khách hàng.

Trung tâm R&D nghiên cứu vấn đề, nhu cầu của các doanh nghiệp lớn, nhóm doanh nghiệp (nhỏ và vừa, doanh nghiệp tư nhân) và cả xã hội trong bối cảnh Cách mạng công nghệ 4.0 để hỗ trợ chuyển đổi số một cách hiệu quả cho cả doanh nghiệp và đáp ứng nhu cầu cũng như giải quyết các vấn đề của xã hội, quốc gia.

Quản lý chặt chẽ các dự án R&D: quy trình chặt chẽ, báo cáo giám sát đầy đủ, có thể dừng bất cứ lúc nào nếu dự án không chứng minh được hiệu quả, phối hợp chặt chẽ giữa sales và R&D để đảm bảo tính hiệu quả của các dự án R&D.

Cuối cùng là xây dựng cơ chế thúc đẩy và khuyến khích cho các dự án R&D phát triển, môi trường làm việc mở khơi thông đổi mới sáng tạo, kết hợp với thiết lập trung tâm đổi mới sáng tạo để trình diễn, giao lưu với các bên liên quan.

- FPT và các công ty thành viên gần như không duy trì Trung tâm R&D riêng. Vậy lý do nào khiến FPT IS thành lập Trung tâm R&D?

- Trên thực tế hoạt động R&D của FPT và công ty thành viên đã tồn tại từ lâu ở các quy mô khác nhau mà chưa được chính thức gọi là Trung tâm R&D hay tổ chức thành trung tâm R&D. Ở FPT IS cũng vậy, trong suốt gần 25 năm hoạt động, nếu không có R&D, FPT IS đã không thể sở hữu những giải pháp, sản phẩm hàng đầu thị trường như FPT e.Hospital, FPT.SmartBank.NextG, iHotel, iBus… Tuy nhiên, sau 25 năm hình thành và phát triển với nhân sự khoảng 3.000 người, cung cấp giải pháp cho nhiều khách hàng khối chính phủ, doanh nghiệp trong nước cũng như ngoài nước, hợp tác với hàng trăm đối tác công nghệ khác nhau, mô hình R&D tích hợp ngay trong các đơn vị thành viên nhà Hệ thống không còn hiệu quả.

Theo CTO Phan Thanh Sơn, Trung tâm R&D sẽ bắt tay thực hiện nghiên cứu và xây dựng các giải pháp mới về hạ tầng, phần mềm nền tảng để phát triển các phần mềm đóng gói mới, các phần mềm cho thuê, may đo... nhằm trong thời gian nhanh nhất nâng cao hiệu quả các sản phẩm/dịch vụ công nghệ cao mà FPT IS đang cung cấp. Song song, Trung tâm Nghiên cứu & Phát triển sẽ thúc đẩy nghiên cứu phát triển những sản phẩm sáng tạo mới của đơn vị.

Mô hình này không còn kịp và đủ nguồn lực để nghiên cứu, đồng thời triển khai các công nghệ, giải pháp với hàng loạt nhu cầu mới, thách thức mới từ khách hàng và thị trường hiện nay. Lãnh đạo FPT IS nhìn ra nhu cầu đó trong bối cảnh cơ hội của Cách mạng công nghệ 4.0, sứ mệnh cùng tiên phong trong chuyển đổi số của FPT đã quyết định thành lập Trung tâm R&D tập trung. Đây cũng là một trong các chương trình hành động nằm trong chiến lược phát triển Smart Solution (Giải pháp thông minh) và mô hình kinh doanh mới của FPT IS. Khi kết hợp đổi mới sáng tạo cả công nghệ và kinh doanh thì khả năng thành công của giải pháp, sản phẩm sẽ cao hơn, bền vững hơn, win-win hơn.

- Đội R&D đóng vai trò như thế nào trong việc phát huy mô hình "FPT on FPT"?

- Trong các nhóm được đưa vào Trung tâm R&D ngay từ đầu có nhóm đã phát triển giải pháp được triển khai thành công rộng rãi trong FPT hay các công ty thành viên. Từ tiềm năng thị trường, các giải pháp này sẽ được thương mại hóa cung cấp cho trong nhiều ngành khác nhau.

Từ 2018, FPT IS sẽ tập trung nguồn lực, đầu tư cho chuyển đổi số nội bộ được dẫn dắt bởi Ban CNTT kết hợp với Khối Công nghệ & Giải pháp. Các bài toán không chỉ giới hạn trong FPT IS mà còn trong các công ty thành viên, mang lại lợi ích cho cả Trung tâm R&D và công ty thành viên với tư cách là khách hàng sử dụng các giải pháp tiềm năng cho chính khách hàng của FPT IS, các công nghệ FPT IS cung cấp cho khách hàng. Sau khi chứng minh được trong nội bộ, một số giải pháp tiềm năng sẽ được thương mại hóa phục vụ khách hàng rộng rãi hơn.

- FPT IS đã có đơn vị INF cũng chuyên nghiên cứu và phát triển. Vậy FPT IS R&D sẽ giống và khác như thế nào với FPT IS INF?

- FPT IS INF là một phần chính trong linh hồn công nghệ của FPT IS và cũng là niềm tự hào của FPT IS trong một thời gian dài. Do sự thay đổi của thị trường mà FPT IS INF đã được tái cấu trúc thành 3 đơn vị khác nhau thuộc FPT IS.

FPT IS INF trước đây tập trung vào nghiên cứu, phát triển các giải pháp tích hợp, hạ tầng kết hợp với các hãng công nghệ hàng đầu. FPT IS R&D sẽ thừa kế các kinh nghiệm, thành quả của FPT IS INF cũng như kết hợp với các đơn vị tách ra từ FPT IS INF. Trung tâm R&D tập trung vào phát triển các giải pháp phần mềm, các giải pháp chuyên ngành (smart city, smart healthcare, smart factory…), cả các giải pháp tính hợp phần mềm, phần cứng (nhất là tích hợp IoT/IIoT) và cả mô hình kinh doanh mới cho các giải pháp, công nghệ phù hợp với bối cảnh mới.

Trung tâm R&D cũng sẽ kết hợp chặt hơn với các đơn vị công nghệ của FPT và công ty thành viên cũng như đối tác trường/viện, khách hàng trong quá trình R&D của mình, tránh việc R&D xa rời thực tế và thiếu phản biện/tư vấn chuyên môn.

- Ngân sách của FPT dành cho R&D chỉ là 5% lợi nhuận và các vòng bảo vệ rất khó cũng như nghiêm ngặt. FPT IS sẽ giải bài toán kinh phí như thế nào?

- Các công ty đang dẫn dắt thị trường về công nghệ thường đầu tư R&D trên dưới 10% doanh số. FPT IS R&D sẽ gặp những khó khăn nhất định để phù hợp với thực tế này nhưng cũng có những giải pháp để cải thiện tình hình theo thời gian. Việc sử dụng hiệu quả, mang lại lợi ích ngắn hạn/dài hạn cho FPT IS/FPT trong thời gian đầu tiên sẽ củng cố được niềm tin của FPT IS/FPT vào FPT IS R&D, từ đó tăng đầu tư.

Chính sách chia sẻ lợi nhuận từ các sản phẩm, giải pháp R&D làm ra cũng là một cách huy động đầu tư trước của các nhóm vào những dự án mới. Việc kết hợp với các đơn vị nghiên cứu công nghệ của FPT và công ty thành viên, viện/trường và đối tác cũng sẽ giúp tăng hiệu quả hay nói cách khác huy động gián tiếp đầu tư vào R&D cho FPT IS.

FIS R&D còn là đầu mối trong việc phối hợp, tiếp nhận và chuyển giao công nghệ từ cấp tập đoàn, công ty thành viên hay các đơn vị liên quan nhằm tăng cường khả năng, hiệu quả đổi mới sáng tạo của FPT IS.

Tôi hy vọng sau 3 năm nữa, con số đầu tư R&D của FPT IS không chỉ là 5% lợi nhuận mà sẽ là N% của doanh số. Về việc bảo vệ, Ban Công nghệ FPT IS cùng các phòng ban liên quan đã phát triển một quy trình dự án R&D mới khuyến khích đổi mới sáng tạo nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả trong quản lý, giám sát dự án R&D. Các quy trình cùng với môi trường cho các nhóm R&D sẽ tạo một mô hình đầu tư mạo hiểm nội bộ (internal venture investment) cho khởi nghiệp trong lòng một doanh nghiệp (entrapreneurship).

- Cơ chế phối hợp giữa FPT IS R&D và các đơn vị thành viên thuộc FPT IS như thế nào?

- Trung tâm R&D sẽ thừa hưởng tối đa các thành quả của Ban Công nghệ tập đoàn (FTI) và phối hợp chặt chẽ với công ty thành viên. Các lãnh đạo, chuyên gia công nghệ của FPT và công ty thành viên sẽ được mời tham gia cũng như thẩm định dự án và các hoạt động học tập, chia sẻ của FPT IS R&D. Các chuyên gia sẽ được liên kết vào trong các nhóm xuyên suốt do FTI điều phối để huy động tối đa hóa kiến thức, nguồn lực của FPT. Việc này cũng rất cần sự điều phối và lãnh đạo của CTO FPT và các CTO công ty thành viên.

- Chủ tịch FPT và cá nhân anh được xem như những người "truyền giáo" về 4.0 ở Việt Nam. Với vai trò GĐ FPT IS R&D, cá nhân anh định hướng sản phẩm/giải pháp mà đơn vị thực hiện như thế nào để mang hơi thở 4.0?

- Tôi không dám nhận mình là người truyền giáo về 4.0 mà chỉ là người được truyền cảm hứng mạnh mẽ về 4.0. Với đam mê công nghệ và kinh nghiệm trải qua, tôi mong muốn chia sẻ với cộng đồng, doanh nghiệp và trong FPT IS/FPT về những nghiên cứu, hiểu biết và sưu tầm của mình.

Trước hết các công nghệ chủ đạo tạo nên sự chuyển dịch 4.0 như Cloud, Mobility, BigData/Analytics, IoT, AI, BlockChain, Next Generation Security sẽ là cần thiết trong các sản phẩm và giải pháp của FPT IS R&D; từ đó lan tỏa sang các hệ thống giải pháp, sản phẩm của FPT ISx.

Trung tâm R&D cùng với Trung tâm NTC (Trung tâm công nghệ mới cùng trực thuộc FPT IS TSD) đã và sẽ thêm vào các chuyên gia công nghệ chủ đạo để hỗ trợ công ty thành viên FPT IS triển khai công nghệ mới đến với hệ thống giải pháp, sản phẩm của các đơn vị. Một số nhóm trong FPT IS R&D sẽ tiên phong tiến vào một số giải pháp, xu hướng mới của 4.0 như IIoT, Smart Manufacturing, Robot Process Automation, AI, Advanced Analytics, Open Platform, Open Data…

Không những vậy, các nhóm R&D cũng sẽ áp dụng các công nghệ, mô hình, phương pháp mới trong phát triển, triển khai và hỗ trợ các giải pháp của mình như Agile, paralell engineering, devops, micro service… để xây dựng mô hình mẫu cho toàn bộ FPT IS sau này. Để làm được những việc này cần có sự nỗ lực, đầu tư và ủng hộ lớn của lãnh đạo FPT IS/FPT ISx. Khó khăn nhưng bản thân tôi và các anh em nòng cốt hiện nay của FPT IS R&D rất hứng khởi và quyết tâm thực hiện.

>> Chủ tịch FPT Trương Gia Bình ký hợp tác với SMU về hệ thống khởi nghiệp Việt Nam

Đình An thực hiện