GE dùng Predix và tinh thần khởi nghiệp tham gia cuộc chiến số hóa

Không mất nhiều thời gian đi bộ từ trụ sở cũ của Siemens ở Munich (Đức) sang trụ sở mới vừa được khánh thành vào tháng 6 vừa qua, đơn giản là vì tập đoàn xây trụ sở này ngay bên cạnh trụ sở cũ. Tòa nhà mới có thiết kế hiện đại cùng nhiều đặc tính thân thiện với môi trường. Tòa nhà cũng được lắp đầy cảm biến tiết kiệm năng lượng; nước mưa được “tận thu” để dùng vào việc làm sạch nhà vệ sinh.

General Electric (GE) sắp khánh thành một trụ sở mới. Từ trụ sở cũ ở Fairfield, Connecticut, sang trụ sở mới ở Boston, Massachusetts (Mỹ), hết khoảng 3 giờ chạy xe. Tòa nhà của GE cũng sẽ sử dụng nhiều công nghệ xanh như mái vòm lớn được làm từ các tấm pin năng lượng mặt trời cũng như những khoảng trống để người ngoài có thể vào, trong đó có cả các khu vực làm việc chung và phòng khách. Sẽ có những phòng thí nghiệm, phòng nghiên cứu cho cả những start-up nội bộ lẫn một số khởi nghiệp từ bên ngoài.

Trụ sở mới của GE ở Boston. Ảnh: WBUR.

GE đang trải qua cuộc đổi thay sâu rộng nhất trong lịch sử của mình, nhằm chuyển đổi từ nhà sản xuất máy móc, thiết bị sang các doanh nghiệp hoàn toàn kỹ thuật số. Jeff Immelt, CEO của GE, cho biết kế hoạch của tập đoàn là gia nhập Top 10 doanh nghiệp phần mềm hàng đầu thế giới với mục tiêu doanh số bán các chương trình và dịch vụ đạt 15 tỷ USD vào đầu năm 2020.

Doanh thu hằng năm của GE khoảng 100 tỷ USD. Họ nằm trong số những tập đoàn công nghiệp đa ngành lớn nhất của thế giới, theo J.P. Morgan.GE chủ yếu bán các sản phẩm lớn, độc lập như động cơ phản lực và đầu máy. GE dường như cũng có các bộ phận đặc thù, nhưng lại có một trung tâm đầu não mạnh và có thể thay đổi một cách linh loạt. GE cũng chịu ảnh hưởng lớn bởi các gã khổng lồ công nghệ Mỹ.

Trên con đường chuyển đổi sang số hóa, GE hoàn toàn làm mới mình, trong khi đối thủ Siemens lại bám trụ với gốc rễ. Con đường nào mang lại hiệu quả cao nhất? Đó là điều mà giới doanh nghiệp, dù là trong ngành nào cũng đều quan tâm theo dõi.

Thời đại dữ liệu đã mở ra cánh cửa cho GE. Từ lâu, ai cũng biết dữ liệu rất quan trọng đối với sản xuất và hàng hóa công nghiệp. Trước đây, GE chưa ý thức được việc này khi một động cơ phản lực của GE chứa hàng trăm cảm biến. Nhưng giờ, dữ liệu không còn bị quăng bỏ khi thiết bị ra khỏi nhà máy hay khi máy bay hạ cánh. Nhờ kết nối Internet nhanh hơn, điện toán đám mây và các thuật toán thông minh, việc thu thập thông tin giờ dễ dàng hơn. Chúng được lưu trữ trong các “hồ dữ liệu” khổng lồ và được phân tích, chọn lọc.

Công nghệ đó cho phép các nhà sản xuất tạo ra cái mà David Gelernter, một nhà khoa học máy tính đi tiên phong từ Đại học Yale, cách đây hai thập niên đã tưởng tượng như “những thế giới gương”. GE muốn tạo ra một “người anh em song sinh thực tế ảo” đối với mỗi loại sản phẩm mà mình bán ra, từ đầu máy cho đến trang trại gió. Điều này sẽ cho phép các kỹ sư kiểm tra sản phẩm trước khi bắt tay vào sản xuất và cũng cho phép họ đưa dữ liệu thế giới thực vào mô hình ảo để cải thiện tính năng sản phẩm. “Một người anh em sinh đôi kỹ thuật số không chỉ là một mô hình chung chung mà dựa trên các điều kiện chính xác trong thế giới thực”, Ganesh Bell, Giám đốc Kỹ thuật số tại GE Power, nhận xét.

Mặc dù tính hiệu quả mà mỗi sản phẩm mang lại không là bao, nhưng chúng có thể lên tới hàng tỷ USD chi phí tiết kiệm được cho khách hàng trong suốt chu kỳ, vòng đời của thiết bị. Xét ở phương diện rộng hơn, sự kết nối giữa thế giới vật chất với thế giới kỹ thuật số thông qua “Internet of Things” (IoT) có thể tạo ra giá trị kinh tế hằng năm lên tới 11.000 tỷ USD vào năm 2025, theo ước tính của McKinsey Global Institute. 1/3 giá trị kinh tế này có thể rơi vào lĩnh vực sản xuất.

Tuy nhiên, không phải triển vọng thu về những giá trị to lớn đã thôi thúc GE phải đổi mới mình, mà chính mối đe dọa từ thời đại số hóa. Nếu họ không thỏa mãn nhu cầu của khách hàng trong việc thay thế máy móc ít thường xuyên hơn và chi ra ít tiền hơn vào việc bảo trì, những đối thủ khác sẽ thay họ làm việc đó. Các hãng lớn như Google và IBM có thể sẽ kiểm soát phần “ảo” của quá trình sản xuất bằng cách phát triển phần mềm và các dịch vụ tối ưu hóa các nhà máy và chuỗi cung ứng. Điều đó sẽ đe dọa triển vọng lợi nhuận của các tập đoàn công nghiệp như GE và Siemens.

Để tránh kết cục này, câu trả lời của GE là đầu tư hàng tỷ USD kể từ năm 2011 vào một nền tảng dữ liệu gọi là Predix. Tập đoàn muốn hệ thống này trở thành trung tâm của các ứng dụng công nghiệp nhằm quản lý, chẳng hạn, các cụm tua-bin (turbine) gió và những “hạm đội” đầu máy. GE đã lập ra một Predix hoàn toàn “mở”, có nghĩa là không chỉ làm việc tương thích với máy móc do GE sản xuất hay các ứng dụng do hãng phát triển mà còn với các thiết bị hay ứng dụng của bên thứ ba. Chẳng hạn, Pitney Bowes, nhà cung cấp các hệ thống dịch vụ, giải pháp xử lý thư tín và quản lý tài liệu, sử dụng nền tảng Predix của GE để phân tích dữ liệu từ các máy móc của hãng nhằm quản lý chúng tốt hơn.

Predix, công cụ phân tích quy mô công nghiệp để tối ưu hóa tài sản và hoạt động bằng cách cung cấp một cách tiêu chuẩn để kết nối các máy, dữ liệu, và con người. Hồi tháng 6, FPT có dự án Predix đầu tiên với công ty IT Services số 1 của Nhật Bản.

GE cũng đang sử dụng Predix như một cách sắp xếp lại tổ chức trong nội bộ. GE đã lập ra một đơn vị phần mềm, start-up nội bộ, tại San Ramon, gần thung lũng Silicon, để phát triển độc lập. “Chúng tôi ươm mầm đơn vị này một cách độc lập vì nếu không, nó có thể đã bị “khai tử” bởi chính tổ chức khai sinh”, Bill Ruh, người đứng đầu GE Digital, nhận xét.

Đến tháng 9 năm 2015, GE mới sáp nhập start-up này với các hoạt động kỹ thuật số khác của hãng, bao gồm mảng IT, để thành lập GE Digital do Ruh đứng đầu. GE Digital tương tác với tất cả mảng kinh doanh khác của GE, đảm bảo rằng một thuật toán được dùng để kiểm soát các động cơ điện trong một đầu máy cũng có thể được sử dụng cho các thiết bị tương tự trong một turbine gió hoặc một nhà máy điện.

GE cũng đang thay đổi văn hóa doanh nghiệp theo những cách khác nhau. Là tập đoàn công nghiệp đa ngành, GE nổi tiếng với sự ám ảnh của nó với phương pháp quản trị 6 Sigma, một phương pháp cải tiến quy trình dựa trên thống kê và những cải tiến nhằm giảm xuống mức thấp nhất tỷ lệ sai sót, khiếm khuyết. Nhưng giờ GE muốn nhân viên của mình học tập thế giới start-up và bắt đầu cho phép họ phạm lỗi, một cách tiếp cận mà hãng gọi là “FastWorks”. Ý tưởng này là để tập trung thử nghiệm và phát triển các sản phẩm có tính khả thi nhưng có thể từ bỏ ngay tức khắc nếu chúng không có cơ may thành công.

Gần đây, Siemens, đối thủ lớn nhất của GE, cũng bắt đầu tiếp thị MindSphere, nền tảng tương tự như Predix. Siemens cũng bắt đầu gửi các nhà điều hành cấp cao đến các start-up để tham gia những “chuyến thám hiểm” nhằm khám phá, học hỏi cách làm khác của người ta. Nhân viên của Siemens giờ được khuyến khích giao tiếp thoải mái giữa các phòng ban trong tổ chức và trao đổi trực tiếp với sếp mình.

GE đang trên con đường tạo ra một “hệ sinh thái” cho Predix, theo Nicholas Heymann, chuyên gia phân tích thuộc ngân hàng đầu tư William Blair. Hãng này đã đi đến thỏa thuận hợp tác với các hãng khai thác viễn thông lớn, hãng tư vấn và các doanh nghiệp dịch vụ IT, để giành được quyền tiếp cận các nguồn dữ liệu bên ngoài.

Tuy nhiên, thế giới tiêu dùng và thế giới doanh nghiệp hoàn toàn khác nhau. Các dịch vụ mạng xã hội và tìm kiếm trực tuyến không quá “khó đoán”, vì nhu cầu của con người đều tương tự nhau trên khắp thế giới. Trong khi đó, các công ty và các ngành đặc thù thường có những yêu cầu cụ thể, đòi hỏi phải có các sản phẩm được thiết kế riêng phù hợp, chứ không thể là một nền tảng cho mọi thứ, cho tất cả các loại máy móc. Đặc điểm này có thể có lợi cho Siemens vì cách tiếp cận chú trọng vào yêu cầu của khách hàng hơn GE.

Jeff Immelt, CEO General Electric, đặt mục tiêu hãng sẽ lọt Top 10 thế giới về phần mềm.

Cách nhìn của Siemens đối với dữ liệu của các khách hàng công nghiệp cũng có thể hiệu quả hơn GE. Bởi lẽ, mặc dù người tiêu dùng có thể sẵn sàng cung cấp thông tin cá nhân cho một nền tảng nào đó như Google hay Facebook, nhưng hầu hết các doanh nghiệp lại tránh kiểu cam kết như thế. Dù là nhà sản xuất máy dụng cụ hay vận hành một nhà máy, doanh nghiệp đều canh phòng cẩn mật đối với thông tin của mình. Cả GE lẫn Siemens đều cho biết các khách hàng sẽ được giữ quyền kiểm soát thông tin của họ trong thế giới số hóa mới, nhưng câu hỏi thực sự là ai sẽ sở hữu những thuật toán được tạo ra để sử dụng khối lượng dữ liệu đó.

Vì thế, khó có khả năng một nền tảng duy nhất sẽ thống trị cả Internet công nghiệp. Sẽ còn nhiều chỗ trống cho Predix, MindSphere và các dịch vụ khác, theo Andreas Willi của J.P. Morgan. Tuy nhiên, GE dường như được chuẩn bị tốt hơn cho một tương lai kỹ thuật số. Tập đoàn sở hữu một cơ cấu tổ chức linh hoạt hơn mà có thể thay đổi đường đi nước bước một cách nhanh chóng. Còn Siemens ngược lại vẫn còn sống trong một thế giới theo chiều dọc khép kín hơn. Con đường số hóa của hai công ty này sẽ được nhiều người dõi theo và ngóng đợi.

Nền tảng Predix của GE, giống như hệ điều hành Windows hoặc Android, cung cấp cho các chuyên gia lập trình ứng dụng Internet công nghiệp một nền tảng cơ sở thống nhất và các tính năng để họ không phải bắt đầu từ đầu trong quá trình lập trình các ứng dụng. Với mục tiêu giúp cho nền tảng này ngày càng dễ dàng sử dụng hơn, GE đang nỗ lực đưa Predix trở thành thành ngôn ngữ của Internet ngành công nghiệp.

>> Big Data hiểu bạn hơn cả người tình và bố mẹ

Chi Vy (lược dịch The Economist)