Chuyên gia FDX: Thích ứng với CBAM - Muốn hội nhập phải ‘nhập hội’

DxHub là chuỗi sự kiện được tổ chức bởi FPT Digital nhằm xây dựng cộng đồng, kết nối chuyên gia và doanh nghiệp trong đa dạng lĩnh vực, ngành nghề. Chương trình là nơi cập nhật, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, góc nhìn chuyên gia và mang đến cơ hội hợp tác giá trị với các tổ chức, doanh nghiệp trong lĩnh vực chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Với sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu, doanh nghiệp tiên phong, và tổ chức phi chính phủ, DxHub là điểm đến không thể bỏ qua cho những người quan tâm đến hoạt động số hóa doanh nghiệp, từng bước phát triển theo định hướng xanh và bền vững.

Ngày 11/1, FPT Digital tổ chức sự kiện DxHub™ 01 chủ đề “Cơ chế CBAM và hướng dẫn kiểm kê khí nhà kính cho doanh nghiệp sản xuất”, với sự tham gia của chuyên gia tư vấn phát triển bền vững FPT Digital Nguyễn Tuấn Anh; ông Nguyễn Xuân Hoà, Phó Viện trưởng, Viện Sinh thái và Môi trường, Chuyên gia Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững và ông Tim Nguyễn, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Viện Nghiên cứu Ứng dụng và Đổi mới Sáng tạo Doanh nghiệp (3AI).

Các diễn giả cùng chung quan điểm rằng doanh nghiệp Việt nên gấp rút chuẩn bị nếu muốn thích ứng kịp thời với những yêu cầu của cơ chế CBAM cũng như tận dụng lợi thế của nhóm tiên phong. 

DxHub™ 01 thu hút hàng trăm khách tham dự, đến từ nhiều đơn vị khác nhau, từ các viện nghiên cứu, doanh nghiệp sản xuất đến các tổ chức phi chính phủ.

Chương trình chia sẻ những thông tin quan trọng xoay quanh CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism - Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon), cách khai báo và lập kế hoạch giảm phát thải. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm rủi ro vi phạm mà còn đóng góp vào nỗ lực chung giảm thiểu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, xây dựng hình ảnh tích cực cho doanh nghiệp trong cộng đồng và thị trường.

CBAM được EU thông qua vào 17/5/2023 và giai đoạn chuyển tiếp CBAM bắt đầu từ 1/10/2023. Trong giai đoạn này, các nhà nhập khẩu được yêu cầu thu thập dữ liệu của quý IV/2023 và nộp báo cáo đầu tiên trước ngày 31/1/2024. Từ 1/1/2026 (Giai đoạn chính thức) doanh nghiệp có trách nhiệm chuẩn bị và nộp báo cáo CBAM hàng năm cũng như mua/trả lại chứng chỉ CBAM tương đương với lượng phát thải. Các doanh nghiệp không có nghĩa vụ nộp báo cáo cũng cần sẵn sàng tiếp nhận các yêu cầu cung cấp thông tin từ khách hàng/người khai báo được ủy quyền đối với hàng hóa CBAM. 

Chuyên gia Nguyễn Tuấn Anh - FPT Digital chia sẻ hàng loạt thông tin giá trị xoay quanh CBAM và những lưu ý mà doanh nghiệp cần nắm chắc để không bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua Net Zero toàn cầu.

Việc áp dụng CBAM tác động trực tiếp đến 6 ngành công nghiệp tại nước ta bao gồm: xi măng, điện, sắt&thép, nhôm, phân bón, hydro; và tác động gián tiếp đến hàng chục ngành khác. Chuyên gia Nguyễn Tuấn Anh cho biết đến 2034, EU sẽ không còn hỗ trợ hạn ngạch phát thải, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có nghĩa vụ đóng thuế trên toàn bộ lượng phát thải carbon. Điều này đặt ra những yêu cầu mà doanh nghiệp cần nắm vững nhằm khai báo CBAM hiệu quả. 

Anh Nguyễn Tuấn Anh, chuyên gia tư vấn chuyển đổi số và dịch vụ chuyển đổi bền vững FPT Digital cho biết, thuế carbon từ CBAM sẽ làm tăng 36 tỷ USD chi phí mỗi năm của 3 mặt hàng gồm thép, xi măng và nhôm mà Việt Nam xuất khẩu sang thị trường châu Âu. Cuối 2025, CBAM có thể sẽ mở rộng phạm vi sang nhiều sản phẩm và dịch vụ hơn khi Ủy ban châu Âu (EC) đánh giá về hoạt động của cơ chế này. 

Ông Vương Xuân Hòa, Phó Viện trưởng, Viện Sinh thái và Môi trường, Chuyên gia Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững cho biết Việt Nam là một trong những nước châu Á đặt tham vọng lớn nhất khi cam kết giảm 43% lượng phát thải ròng (so với 2014) vào năm 2030, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 cũng như đã có những chuyển động chính sách rất mạnh mẽ.

Ông Vương Xuân Hòa - Phó Viện trưởng, Viện Sinh thái và Môi trường chia sẻ chi tiết về những chuyển dịch chính sách đang diễn ra tại Việt Nam.

Hưởng ứng tinh thần của chính phủ, chỉ trong 2 năm gần đây, gần 2 ngàn doanh nghiệp đã thực hiện kiểm kê khí nhà kính 2 năm/lần. Cùng với đó là làn sóng chuyển dịch dòng vốn xanh. Nhiều doanh nghiệp hàng đầu như Vinamilk, Vinfast, Unilever, P&G, Pepsi,... coi ESG là mục tiêu song hành cùng chiến lược kinh doanh.

Ông Vương Xuân Hòa nhấn mạnh “Doanh nghiệp Việt Nam cần thực hiện các hành động nhằm đáp ứng yêu cầu về chính sách và quy định trong tương lai, xem xét những việc cần làm trong ngắn hạn, trung hạn ngay để tránh những hậu quả đáng tiếc”. Ông cũng đưa ra định hướng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng lộ trình giảm phát thải. Thứ nhất là lựa chọn xây dựng đội ngũ và hoạt động phù hợp để nâng cao năng lực thực hiện các mục tiêu giảm phát thải và tăng trưởng bền vững. Thứ hai là xác định mục tiêu giảm phát phù hợp với chiến lược kinh doanh, hiện trạng và nguồn lực của Doanh nghiệp.

Từ góc độ của Viện nghiên cứu Viện Nghiên cứu Ứng dụng và Đổi mới Sáng tạo Doanh nghiệp (3AI), ông Tim Nguyễn cho rằng sự ra đời của CBAM vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam. Thách thức nằm ở chỗ CBAM còn quá mới, chính các nhà nghiên cứu vẫn đang loay hoay tìm hiểu. Nhưng đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp thiết lập lại cách thức quản lý, quản trị quy trình hàng ngày, chủ động xây dựng  “hệ giá trị văn hóa nội lực”- nền tảng cốt lõi cho sự phát triển bền vững.

Ông Tim Nguyễn Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Viện Nghiên cứu Ứng dụng và Đổi mới Sáng tạo Doanh nghiệp (3AI) nhấn mạnh các bên cần tăng cường đối thoại, tận dụng thời cơ để có được lợi thế tiên phong.

Ông kiến nghị các bên cần tăng cường đối thoại, với Cơ quan và Tổ chức Chính phủ, với Chuyên gia và các nhà Nghiên cứu, với Tổ chức Quốc tế và các Hiệp hội Ngành để có cái nhìn tổng thể hơn về CBAM và hiểu rõ hơn về tác động của nó trong các ngữ cảnh cụ thể. Thứ hai, mỗi cá nhân cần chủ động đặt câu hỏi. “Có hỏi thì mới có câu trả lời. Hỏi vì chưa biết, để có khả năng tìm đến cái biết.”

Chuyên gia Nguyễn Tuấn Anh nhấn mạnh EU đặt ra lộ trình và các mục tiêu để trở thành châu lục đầu tiên trung hoà khí thải vào năm 2050. Các quy định khắt khe của cơ chế CBAM đã cho thấy mức độ cam kết cao của châu Âu với mục tiêu này. Theo anh, trong tương lai, có thể sẽ có thêm nhiều quốc gia và thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… tiếp cận theo hướng này, ban hành những chính sách, cơ chế tương tự và mở rộng sang nhiều mặt hàng khác. Chính vì vậy, các doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu tham gia thị trường quốc tế cần chủ động thích ứng trước xu hướng mới và nên có sự chuẩn bị cần thiết ngay từ bây giờ trong quá trình xây dựng, hoạch định chiến lược sản xuất.

FDXNews