Việt Nam đang hình thành nguồn nhân lực mới
Chiều 15/9, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam tổ chức Phiên đối thoại cấp Bộ - Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2025. Tại chuyên đề "Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo - Sức bật để vươn mình", anh Nguyễn Văn Khoa, Tổng Giám đốc FPT, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Chủ tịch VINASA đã có bài tham luận về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực kinh tế tư nhân.
 |
Anh Khoa cho biết hiện nay là "thời điểm vàng" cho sự phát triển của khoa học công nghệ và khu vực kinh tế tư nhân khi "Bộ tứ trụ cột" được ban hành, gồm Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Nghị quyết 59 về ngoại giao kinh tế, Nghị quyết 66 về hoàn thiện thể chế.
Đặc biệt, 2 dự thảo là Dự thảo Luật Công nghiệp Công nghệ số: Xây dựng khung pháp lý toàn diện cho các lĩnh vực công nghệ số trọng điểm (AI, bán dẫn, tài sản số) và Dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi): Hướng đến đơn giản hóa thủ tục, thu hẹp diện dự án phải xin chủ trương, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm và tăng phân cấp cho địa phương, được kì vọng sẽ tạo nền tảng pháp lý đột phá cho doanh nghiệp.
Liên quan đến lĩnh vực công nghệ, Tổng giám đốc FPT cho biết doanh thu xuất khẩu dịch vụ công nghệ thông tin đạt 15 tỷ USD năm 2024, tăng trưởng 2 con số nhiều năm liền. Trong đó các doanh nghiệp VINASA đang tham gia trực tiếp vào chuỗi giá trị toàn cầu trong AI, bán dẫn, điện toán đám mây, blockchain.
Anh Khoa cho rằng Việt Nam có lợi thế lớn về nguồn nhân lực công nghệ, với 100 triệu dân, tuổi trung bình 32, gần 70% trong độ tuổi lao động. Riêng lĩnh vực công nghệ thông tin có 1,5 triệu lao động, tăng trưởng 10-12%/năm, mỗi năm, 120.000 kỹ sư công nghệ mới. Chi phí lao động tại Việt Nam hiện thấp hơn 25% so với mức trung bình toàn cầu - điều này đặt chúng ta vào nhóm thị trường rẻ nhất trong khu vực Asia-Pacific.
Bên cạnh đó, Việt Nam đang hình thành một "nguồn nhân lực mới": Digital Workers - AI Agents. Đây là lực lượng lao động ảo có thể hỗ trợ R&D, giám sát sản xuất thông minh, chăm sóc khách hàng 24/7, hay quản lý vận hành nội bộ.
"Điều này mở ra khả năng Việt Nam không chỉ xuất khẩu kỹ sư công nghệ, mà còn xuất khẩu "AI Workers" - lực lượng số hóa tham gia trực tiếp vào chuỗi giá trị toàn cầu", anh Khoa nói.
Người điều hành FPT cho biết nhiều luật, nghị quyết đã ban hành cơ chế khấu trừ 200% chi phí R&D khi tính thuế Thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn vì thiếu hướng dẫn và thủ tục còn phức tạp, anh Khoa mong muốn Chính phủ sớm ban hành hướng dẫn chi tiết.
Về đào tạo nhân lực, anh Khoa cho biết các ngành như AI, bán dẫn, công nghệ sinh học cần đầu tư lớn và thời gian chuẩn bị dài. Nếu chỉ để cơ chế tự chủ, các trường khó mạnh dạn mở ngành vì lo ngại thiếu đầu ra. Anh đề xuất Chính phủ giao chỉ tiêu đào tạo nhân lực công nghệ chiến lược cho các trường đại học, cao đẳng, nhằm giải quyết tận gốc bài toán nhân lực cho doanh nghiệp.
 |
| Tổng Giám đốc FPT: Không chỉ xuất khẩu kỹ sư công nghệ, Việt Nam có thể xuất khẩu 'nhân lực AI' |
Liên quan đến vấn đề vốn, anh đề xuất phát triển mô hình GP-LP GP (GP: quản lý quỹ; LP: góp vốn, trách nhiệm hữu hạn) để huy động vốn cho công nghệ vì đây là chuẩn mực quốc tế cho các quỹ đầu tư mạo hiểm và Private Equity. Mô hình này có nhiều ưu điểm nổi bật: dễ thu hút vốn ngoại, vì quen thuộc với nhà đầu tư quốc tế. Phân tách rõ trách nhiệm giữa GP (quản lý quỹ) và LP (góp vốn, trách nhiệm hữu hạn). Tạo động lực tối đa hóa lợi nhuận cho GP, nhờ cơ chế carried interest. Khơi thông vốn tư nhân trong nước, đặc biệt từ các tập đoàn lớn thông qua Corporate Venture Capital. Khuyến khích đồng đầu tư công - tư, khi Nhà nước có thể tham gia với vai trò LP để chia sẻ rủi ro.
"Không có cơ chế GP-LP, doanh nghiệp Việt chỉ có thể dựa vào vốn vay ngắn hạn từ ngân hàng. Nhưng với GP-LP, chúng ta có thể huy động hàng chục tỷ USD vốn dài hạn cho các ngành chiến lược như AI, bán dẫn, công nghệ sinh học, công nghệ số.
Đã có những thành công từ quốc tế như Quỹ Avendus Future Leaders Fund II (Ấn Độ) đầu tư cho Zeta, Lenskart, Sagility India, Quỹ Argor Capital (Indonesia) với các thương vụ nổi bật như đầu tư cho Skor Technologies lĩnh vực fintech, AgriAku trong lĩnh vực nông nghiệp thông minh,…", anh Khoa cho biết.
Lãnh đạo FPT cũng kỳ vọng Luật Đầu tư sửa đổi sẽ dũng cảm cắt bỏ các thủ tục, quy định chồng chéo và điều kiện kinh doanh không cần thiết.
Điểm nhấn đáng chú ý trong phát biểu của anh Nguyễn Văn Khoa chính là đề xuất “Đưa cuộc sống vào nghị quyết” - cách tiếp cận hoàn toàn mới: “Chúng ta thường nói rằng cần đưa nghị quyết vào cuộc sống. Nhưng nếu nghị quyết không xuất phát từ thực tế cuộc sống thì đưa kiểu gì cũng sẽ khập khiễng. Tôi đề nghị phải làm ngược lại - phải xuất phát từ cuộc sống để viết nghị quyết.”
Anh Khoa cho rằng, trong mỗi vòng đời chính sách, cần có một giai đoạn “thẩm thấu từ thực tiễn” - thông qua lắng nghe doanh nghiệp, phân tích dữ liệu hành vi, và đối thoại hai chiều. Tại phiên chuyên đề, nhiều doanh nhân chia sẻ với quan điểm của Tổng giám đốc FPT và đưa ra những ý kiến đóng góp giúp khu vực tư nhân tạo được sức bật lớn hơn. Theo anh Khoa, đây là Hội nghị Diên Hồng để các doanh nghiệp đóng góp những câu hỏi hay, tham gia cho người làm chương trình.
Diễn đàn Kinh tế Tư nhân Việt Nam 2025 diễn ra trong hai ngày 15-16/9 tại Hà Nội, do Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam chủ trì, với sự tham dự của lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành và hơn 1.500 doanh nhân, chuyên gia, đại diện tổ chức quốc tế. Trước thềm diễn đàn, từ tháng 7 đến cuối tháng 8, đã có 12 vòng đối thoại cấp địa phương được tổ chức trên toàn quốc, ghi nhận hơn 3.000 ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp. Các ý kiến tiêu biểu sẽ được tổng hợp vào Tuyên bố chung và Sách trắng Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025, trình bày tại Phiên cấp cao ngày 16/9 với sự chủ trì của Lãnh đạo Chính phủ.
Nha Trang - Trần Huấn
Ý kiến
()