Người đưa VnExpress 'chạm' đỉnh công nghệ

Ngày 12/5/2016, VnExpress lần đầu tiên thực hiện chuyên mục phỏng vấn trực tiếp người nổi tiếng, khách mời là ca sĩ - diễn viên Minh Hằng. Không quá chuyên nghiệp về thiết bị, kịch bản, set-up âm thanh ánh sáng, chỉ với những thiết bị máy nối cơ bản và bối cảnh... đi mượn là phòng anh Nguyễn Đắc Việt Dũng - Chủ tịch Sen Đỏ tại tòa nhà Tân Thuận 2, Vnexpress lần đầu thử nghiệm độc lập sáng tạo nội dung trực tiếp.

"Khi xem lại chương trình, tôi không nghĩ báo VnExpress có thể làm live lần đầu mà tốt như vậy”, Minh Hằng hào hứng dù nhận vai trò "chuột bạch" của thử nghiệm. Thật may mắn, vượt qua những rủi ro về độ ổn định đường truyền hay thiết bị đầu nối, chương trình livestream đã diễn ra thành công. Đội ngũ thực hiện được Ban lãnh đạo đánh giá cao, không chỉ vì chương trình gần như không hề có "sạn", mà quan trọng hơn là tinh thần can đảm, dám làm. Từ đó, lộ trình phát triển nội dung trực tiếp trên báo được chú trọng đầu tư.

Tối 26/2/2019, chuyên cơ đưa Tổng thống Mỹ Donald Trump tham dự Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều hạ cánh ở Hà Nội. Từ cửa tàu bay, người đứng đầu nước Mỹ xuất hiện, vẫy tay chào. Lúc này, hệ thống livestream của VnExpress đã chính thức bước sang một trang mới. Không cần hệ thống thiết bị quay cồng kềnh, dễ bị phát hiện và có khả năng bị cưỡng chế, phóng viên VnExpress đã bắt trọn những khoảnh khắc đáng giá, đưa đến kịp thời cho độc giả chỉ với chiếc smartphone có thể kết nối thẳng hệ thống duyệt bài ở toà soạn.

Nền tảng livestream thiết lập cách đây 3 năm hay ứng dụng livestream tiện lợi trên điện thoại di động, cùng nhiều cải tiến, ứng dụng khác như chỉnh sửa hình ảnh trực tiếp trên editor (hệ thống đăng, duyệt tin bài), hình thức thể hiện bài longform, tách phụ đề video, duyệt bình luận tự động… là những sáng tạo của anh Lưu Xuân Việt - Trưởng nhóm phụ trách Multimedia. Việt đã giúp VnExpress nhiều lần dẫn đầu về công nghệ trong nền báo chí nước nhà. Tại iKhiến số 8 (tháng 12/2019), công nghệ Livestream VnExpress (FPT Online) do Lưu Xuân Việt sáng tạo giành giải Đồng.

Lưu Xuân Việt, Trưởng nhóm phụ trách multimedia - FPT Online. Ảnh: NVCC.

Đối với một số người, làm việc cho một tờ báo không giúp chuyên gia công nghệ có nhiều "đất" để thể hiện khả năng của mình. Nhưng với anh Lưu Xuân Việt, việc làm cho báo điện tử có một định hướng rõ ràng hơn, phục vụ tập khách hàng cụ thể hơn. Anh cũng thích đọc báo, thích chia sẻ thông tin. "Hơn nữa, việc mang lại giá trị cho một công ty Việt Nam cung cấp thông tin cho cả nước - trong đó có bạn bè, người thân mình - có ý nghĩa hơn việc chỉ mang giá trị cho người nước ngoài".

Những năm 2000, Internet bắt đầu đến với Việt Nam, gia đình Việt là một trong những nhà có máy tính mạng nối dây đầu tiên. Sự xuất hiện của báo chí online hay blog, trang web động với Lưu Xuân Việt đó là những đặc biệt hấp dẫn. Anh nhận ra báo chí online có thể là một tương lai mới, vì có khả năng chuyển tải nội dung mang tính thời sự lên mạng nhanh chóng so với báo giấy hay truyền hình. 

Thời điểm đó, Yahoo là một trang tin tức hiếm hoi, nhưng ít theo sát được từng quốc gia, trong khi nhu cầu thông tin của độc giả rất nhiều và đa dạng. Lần đầu tiên anh tiếp cận với VnExpress là năm 2003. Lúc bấy giờ, mục tiêu lên mạng của cậu sinh viên chủ yếu là gửi/nhận email và chat (chưa có khái niệm mạng xã hội). Vô tình lên mạng tìm đọc thông tin trong lúc chờ phản hồi email, anh đã đọc thử VnExpress, thấy thông tin ở đây nhanh và hay hơn các trang khác, có nhiều tin thời sự lên sau sự kiện chỉ vài giờ, hình ảnh khá đẹp. Từ đó, anh bắt đầu đọc thường xuyên hơn, trong đầu không nghĩ đây là một trang báo của Việt Nam bởi cái tên khá 'Tây'.

Tốt nghiệp chuyên ngành công nghệ thông tin Đại học Kỹ thuật Công nghệ, Lưu Xuân Việt làm việc cho một công ty công nghệ và tại đây gặp anh Nguyễn Lộc Vũ, nay là Giám đốc Công nghệ FPT Online. Năm 2011, Việt nhận lời mời của anh Vũ "qua FPT làm đi, anh cần một người có kinh nghiệm về flash". Anh vẫn không nghĩ mình sắp làm cho tờ báo mình thường đọc từ ngày xưa.

Thời học sinh, sinh viên, Việt thường đảm nhận chức danh lớp phó học tập, kinh nghiệm báo chí là... báo tường cấp trường. Nhưng kinh nghiệm về flash cho anh thêm những tư duy về thẩm mỹ. Anh Nguyễn Lộc Vũ biết thế mạnh của Lưu Xuân Việt sẽ mang lại sự phát triển mới mẻ cho FPT Online.

Từ đó, chàng trai sinh năm 1982 bắt đầu làm làm việc cho FPT Online nói chung và VnExpress nói riêng, tìm cách ứng dụng flash, thể hiện hình ảnh theo cách mới, triển khai các hình thức thể hiện bài mới như video, longform (bài viết chuyên sâu về nội dung, được đầu tư cao về mặt hình ảnh và đồ họa) thậm chí khi ở nước ngoài dạng này còn chưa đưa vào nội dung báo... Ngoài ra, anh cũng hỗ trợ mảng kinh doanh của FPT Online với việc làm lại hệ thống nhacso.net (trang chia sẻ âm nhạc từng thuộc FPT Online), Ad Network eClick thuộc hệ thống giải pháp truyền thông quảng cáo, công cụ giúp tự động đưa tin bài PR...

Phụ trách mảng đa phương tiện - multimedia - cho một tờ báo điện tử, Lưu Xuân Việt luôn cố gắng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc. Anh đặt mình vào vai trò phóng viên để thấu hiểu những khó khăn, vướng mắc trong tác nghiệp để đưa ra những cải tiến. Cạnh đó, anh đóng vai trò là độc giả để lên ý tưởng và tìm những cách thể hiện mới để đảm bảo cùng lúc 3 yếu tố: chính xác, nhanh chóng và hấp dẫn.

Lưu Xuân Việt đặt mình vào vai trò phóng viên để thấu hiểu những khó khăn, vướng mắc trong tác nghiệp để đưa ra những cải tiến. Ảnh: C.T.

Tuy không học bài bản về thiết kế, bố cục trang báo hay video, Lưu Xuân Việt luôn lắng nghe các phòng ban nội dung, lắng nghe nhu cầu, ý tưởng của họ và đưa ra tư vấn, các quy trình cần triển khai, đồng thời hỗ trợ xử lý sự cố kỹ thuật. Là chuyên gia công nghệ, anh cũng luôn tìm tòi những công nghệ mới và hướng đi ứng dụng công nghệ của báo chí trên thế giới. 

Việt là người không e ngại thử thách, cũng không sợ trách nhiệm. Khi cần làm những việc quá mới, trong khi nhiều người không dám vì sợ mạo hiểm, anh chỉ nghĩ phải "làm bằng được". Việt vừa thử nghiệm vừa đưa ra những phương án dự phòng tốt nhất, đồng thời tìm hướng phát triển tối ưu. Chẳng hạn, khi thế giới bùng nổ livestream với Facebook, tiếp đến là Youtube, chàng trai 8X quả quyết "thế giới đi, mình cũng phải theo". Anh cho rằng đã là tin tức, cần đưa yếu tố truyền tải thông tin lên quan trọng nhất thay vì loay hoay sợ không đảm bảo chất lượng hình ảnh. 

Song song phát triển hệ thống livestream, tìm cách đo mạng, tối ưu đường truyền, xử lý kỹ thuật mạng, anh triển khai phương án dự phòng 2 đường mạng, 2 hệ thống máy khác nhau đề phòng rủi ro. Chính nhờ vậy, Vnexpress đã tường thuật được trực tiếp những sự kiện mà không tờ báo nào khác có thể làm được, dù trong bối cảnh tòa án tường dày, sóng yếu hay sự kiện mà phóng viên bị kiểm soát chặt chẽ... "Bản chất tin tức là vô giá - giá trị của nó là vĩnh cửu". Quan niệm như thế, anh luôn tìm tòi cách làm để phóng viên có thể đưa tin nhanh nhất, giảm sự bị động nhiều nhất. 

Trong anh chưa bao giờ nguôi niềm đam mê với công việc mình gắn bó suốt gần một thập kỷ qua. Luôn đổi mới sáng tạo, Trưởng nhóm phụ trách multimedia luôn thấy công việc thú vị và làm việc không để ý thời gian. "Nhiều khi tôi chỉ muốn đồng hồ quay chậm lại để có thể làm được nhiều thứ hơn".

"Việt như một người cố vấn, đồng hành cao cấp cho các phòng ban làm nội dung. Các phần mềm Việt tạo và sự hướng dẫn nhiệt tình đã giúp đỡ công việc của các ban nhóm, trong đó có nhóm video rất nhiều. Việt cũng là người hòa đồng vui vẻ, luôn sẵn sàng giúp đỡ đồng nghiệp. Trong một sự kiện lớn gần đây là Diễn đàn Du lịch tại Hà Nội ngày 9/12, chúng tôi gặp vấn đề hệ thống nặng, mạng không dùng nổi mà không biết cách xử lý, chính Việt đã hỗ trợ chúng tôi kịp thời, đảm bảo việc đưa tin sự kiện diễn ra thành công", anh Lê Hồng Phúc -  Trưởng nhóm phụ trách video nói về Lưu Xuân Việt.

Chị Đào Vân An, phóng viên VnExpress cũng cho rằng Trưởng nhóm phụ trách multimedia Lưu Xuân Việt đóng vai trò rất quan trọng trong việc đưa VnExpress tiếp cận công nghệ mới, có cách thể hiện mới, luôn tiến về phía trước. Với đồng nghiệp, anh rất nhiệt tình, dễ thương và luôn sẵn sàng giúp đỡ.

Công việc gắn nhiều với phóng viên - những người không có giờ làm việc cố định, anh cũng luôn sẵn sàng đi theo, làm việc đến 11-12h đêm hay những ngày cuối tuần. "Nhiều khi vợ cũng la", anh cười, nói vậy nhưng chị luôn thông cảm, thậm chí hỗ trợ anh bằng việc đưa ra những đề xuất, góp ý, đặc biệt là chuyển sang công việc linh hoạt thời gian để có khả năng giúp anh chăm sóc tốt hơn cho 2 bé. "Cậu con trai đầu 8 tuổi cũng 'có dấu hiệu' mê máy tính, sắp tới tôi sẽ cho cháu tham gia khóa học lập trình và robotics dành cho FPT Small", anh chia sẻ về gia đình mình.

Gia đình anh Lưu Xuân Việt. Ảnh: NVCC.

Cuối buổi nói chuyện, anh hỏi người viết: "Em có những khó khăn nào trong công việc? Anh thấy em vừa phỏng vấn vừa phải ghi chú và ghi âm…". Hóa ra người phụ trách mảng công nghệ VnExpress đã thấu hiểu khó khăn trong tác nghiệp này của phóng viên từ lâu và đang triển khai một công cụ chuyển tiếng thành chữ. Công cụ này thậm chí sẽ có thể giúp phóng viên thu tiếng và chữ tự động được gửi trực tiếp về tòa soạn. Việt bật mí, phần mềm mà anh thử nghiệm có một hiệu năng đáng kinh ngạc và có khả năng giúp phóng viên giảm thời gian và tăng hiệu quả công việc đáng kể.

Những ngày cuối năm, Lưu Xuân Việt càng bận rộn với vai trò mới - phụ trách các dự án chuyển đổi số của FPT Online. Dù tất bật, anh luôn tích cực vì cho rằng vị trí mới mang lại cho anh thêm một tầm nhìn khác, thú vị hơn cho công việc. "Thông tin rồi sẽ chuyển biến nhiều. Công nghệ sẽ luôn thay đổi, trên thị trường có thể sẽ phổ biến báo nghe, báo cho người khiếm thị, báo trên thiết bị nhìn ảo… Tóm lại, báo chí không có điểm cuối", Lưu Xuân Việt khẳng định con đường phía trước còn dài và mình luôn sẵn sàng cho những thay đổi này.

>> iKhiến: Công cụ chỉnh sửa phụ đề, chú thích video theo thời gian thực

Hà An

• iKhiến: Dùng ứng dụng livestream, phóng viên tác nghiệp không cần ekip
• Ra mắt trang ‘săn’ mã giảm giá cộp mác VnExpress