Tôi đã từng nghe nhiều về Lý Sơn, về lịch sử hào hùng cũng như thiên nhiên hùng vĩ nhưng không kém phần thơ mộng của hòn đảo này. Nhưng khi đặt chân đến, tôi vẫn ngỡ ngàng về vẻ đẹp kỳ thú của phong cảnh nơi đây. Những bãi tắm với bờ cát dài, trắng mịn, làn nước trong xanh như ngọc bích thấu cả đáy biển. Những cánh đồng hành, tỏi, dưa hấu mênh mông mà tôi gọi đùa là những cánh đồng bạc tỷ.
Sự nhiệt tình, hiếu khách của người dân Lý Sơn cũng là một sự cảm nhận và trải nghiệm mà không nhiều vùng đất ở Việt Nam có thể mang lại cho những người nơi khác đến. Là sự thích thú và them thuồng khi thưởng thức những đặc sản ở đảo như cua Huỳnh Đế, tôm mũ ni, tỏi mồ côi, hay dưa hấu xứ đảo.
 |
| Lịch sử hình thành nên Lý Sơn, được bắt đầu từ 25 triệu năm trước, sự phun trào dung nham núi lửa đã tạo nên hòn đảo này. Ảnh: Minh Hà. |
Lịch sử hình thành nên Lý Sơn, được bắt đầu từ 25 triệu năm trước, sự phun trào dung nham núi lửa đã tạo nên hòn đảo này. Theo các nhà khảo cổ, dấu vết thời văn hóa Sa Huỳnh từ hơn 200 trước CN cũng được tìm thấy ở đây. Từ năm 1836 triều đình nhà Nguyễn đã lập ra đội Hoàng Sa, hàng năm dong thuyền ra đo đạc thủy trình, sửa lại cột mốc chủ quyền, thu thuế thuyền bè qua lại và đánh bắt hải sản trên quần đảo Hoàng Sa trong thời gian biển lặng hàng năm. Ngày nay, trên đảo Lý Sơn vẫn còn đó, những di tích của hải đội này như Âm Linh Tự, hay Đình làng Lý Hải..
Đảo Lý Sơn còn có tên gọi là cù lao Ré (vì trên đảo có nhiều cây này). Ngày nay, đảo Lý Sơn là huyện đảo Lý Sơn của tỉnh Quảng Ngãi, gồm có hai đảo (đảo lớn và đảo bé) và 3 xã là An Hải, An Vĩnh (đảo lớn) và An Bình (đảo bé). Từ cảng Sa Kỳ, Quảng Ngãi, mất khoảng 1h đi tầu cao tốc và khoảng hơn 2h đi tầu gỗ để đến với đảo lớn. Mất khoảng nửa giờ đi thuyền nữa, ta sẽ có mặt ở đảo bé.
Đảo bé hay còn gọi là An Bình, nơi có những bãi tắm trong xanh, nằm lọt giữa những bãi đá núi lửa đầy hình thù quái trạng. Làn nước xanh như ngọc bích trong thấu tận đáy giúp ta có thể lặn và ngắm thế giới dưới nước với đầy những lớp rong, tảo biển, hay cả lớp san hô bám đầy trên các tảng đá…
 |
| Những cánh đồng "bạc tỷ". Ảnh: Minh Hà. |
Do hình thành nên bởi sự phun trào của núi lửa, và ngày nay trên đảo vẫn còn 5 hòn núi là chứng tích của các hoạt động núi lửa xưa kia. Sự phun trào của các núi lửa còn tạo nên các cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ trên đảo, đó là chùa Hang hay còn gọi là Thiên Khổng Thạch Tự, nằm mở đông Bắc đảo, dưới chân núi Thới Lới. Chùa được bao quanh bởi những lớp sa thạch bị bào mòn quanh vách núi dọc đường lên xuống chùa, trải dài ra tận mép biển, trong chùa có rất nhiều ngóc ngách, thời chiến tranh là nơi trú ngụ của rất nhiều người dân Lý Sơn.
Một ngọn núi lửa khác trên đảo là núi Giếng Tiền, theo từng bậc đá lên đỉnh núi, sẽ ngang qua chùa Đục ở lưng chừng núi, gồm ba hang động lớn nhỏ. Xung quanh chùa là các bờ đá với những khóm dương xỉ rêu phong, những rễ cây bồ đề bò ngang dọc theo vách đá. Khi leo lên đỉnh của ngọn núi này, một thung lũng như một lòng chảo, là miệng của núi lửa đã tắt, hiện ra trước mắt, xung quanh với những vách đá dựng đứng, gió thổi đến gai người. Đứng trên đỉnh cao nhất này, một góc đảo Lý Sơn sẽ thu vào trong tầm mắt với bức tượng Quan Thế Âm Bồ Tát, đức Phật của những người đi biển, bằng đá trắng, sừng sững đứng đó, che chở cho những ngư dân Lý Sơn tránh được những thiên tai của biển cả.
Không chỉ tắm biển, tham quan hay khám phá những vách đá kỳ vĩ, những bãi biển hoang sơ, đến Lý Sơn còn là đến với vương quốc trồng hành tỏi nổi tiếng nhất cả nước. Do kiến tạo địa lý, bề mặt phía nam đảo có một lớp đất mầu mỡ, thích hợp cho nhiều loại cây trồng như hành, tỏi, dưa hấu, lạc phát triển. Chính loại đất pha vôi này, đã giúp cho cây hành, tỏi nơi đây thơm ngon đặc biệt mà không vùng đất nào trong đất liền có được.
 |
| Tượng Quan Âm Bồ Tát trên đảo Lý Sơn. Ảnh: Minh Hà. |
Tỏi ở đây, là loại củ nhỏ, mùi thơm nồng, nhưng không quá hăng. Đặc biệt có loại tỏi một nhánh (còn gọi là tỏi cô đơn, hay tỏi mồ côi ), có thể dùng chữa bệnh, vào mùa khan hiếm, giá có thể lên tới cả triệu đồng/kg. Vào mỗi mùa trồng trọt, người dân trên đảo lại phải thay cát trồng tỏi, loại cát trắng san hô làm cho mọi loại cây trồng trên Lý Sơn đều hấp dẫn, đặc biệt. Tùy theo thời vụ, người dân trên đảo có thể trồng hành, tỏi, hay lạc và dưa hấu luân canh.
Lý Sơn vẫn là một hòn đảo hoang sơ, chưa mang màu sắc thương mại và du lịch nhiều, vì vậy cảnh quan và con người nơi đây, vẫn đơn sơ và mộc mạc không bị ám màu như đô thị cổ Hội An hay Đà Nẵng phố thị gần đó.
Trong tương lai không xa, sự kết hợp của thiên nhiên kỳ thú, lịch sử hào hùng và những đặc sản, cùng với người dân thân thiện mến khách nơi xứ đảo, sẽ làm cho Lý Sơn trở thành địa điểm du lịch lý tưởng.
Mong rằng, cùng với đó, cuộc sống người dân sẽ dần tốt hơn, nhưng không làm mất đi những vẻ đẹp tự nhiên vốn có của vùng đất này.
Minh Hà
Ý kiến
()