Nhìn lại lịch sử, con người đã chứng kiến 3 cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật lớn. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (từ 1784) xảy ra khi loài người phát minh động cơ hơi nước, tác động trực tiếp đến các ngành nghề như dệt may, chế tạo cơ khí, giao thông vận tải. Động cơ hơi nước được đưa vào ôtô, tàu hỏa, tàu thủy, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử nhân loại.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai (từ 1870) đến khi loài người phát minh ra động cơ điện, mang lại cuộc sống văn minh, năng suất tăng nhiều lần so với động cơ hơi nước.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba (từ 1969) xuất hiện khi con người phát minh ra bóng bán dẫn, điện tử, kết nối thế giới liên lạc được với nhau. Vệ tinh, máy bay, máy tính, điện thoại, Internet… là những công nghệ hiện nay chúng ta thụ hưởng.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra từ những năm 2000 gọi là cuộc Cách mạng số, thông qua các công nghệ như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR), tương tác thực tại ảo (AR), mạng xã hội, điện toán đám mây, di động, phân tích dữ liệu lớn (SMAC)... để chuyển hóa toàn bộ thế giới thực thành thế giới số.
Năm 2013, một từ khóa mới là "Công nghiệp 4.0" (Industry 4.0) bắt đầu nổi lên xuất phát từ một báo cáo của chính phủ Đức đề cập đến cụm từ này nhằm nói tới chiến lược công nghệ cao, điện toán hóa ngành sản xuất mà không cần sự tham gia của con người. Thủ tướng Đức Angela Merkel tiếp tục nhắc tới Industry 4.0 tại Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Davos hồi tháng 1/2015. Hiện nay, Công nghiệp 4.0 đã vượt ra khỏi khuôn khổ dự án của Đức với sự tham gia của nhiều nước và trở thành một phần quan trọng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
 |
| Anh Trương Gia Bình - Chủ tịch FPT, cho rằng, lâu nay chúng ta đang nói nhiều về Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với rất nhiều từ khóa, nhưng điểm nhấn quan trọng nhất trong đó chính là trí tuệ nhân tạo. |
Chia sẻ trong hội thảo với chủ đề “Kỷ nguyên Digital Transfomation - Cơ hội bứt phá cho doanh nghiệp Việt" của Viện Quản trị Kinh doanh FPT (FSB), Chủ tịch FPT Trương Gia Bình cho rằng, lâu nay chúng ta đang nói nhiều về cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với rất nhiều từ khóa, nhưng theo anh, điểm nhấn quan trọng nhất trong đó chính là trí tuệ nhân tạo. Tất cả những gì chúng ta đang có ngày hôm nay sẽ biến đổi sang cái mới.
"Chúng ta đang sống trong thế giới của vật lý. Và cuộc cách mạng 4.0 sẽ đi từ thế giới vật lý sang thế giới số, biến những đối tượng vật lý thành những song sinh số (Digital Twin). Lúc này, khi đã có tất cả dữ liệu, chúng ta sẽ giải được những bài toán mà hồi giờ chưa giải được", anh Bình đúc kết nhân dịp tham dự một hội thảo quốc tế của General Electric (GE).
Ở mức cơ bản nhất, Digital Twin chỉ đơn giản là việc thu thập và phân tích dữ liệu. Khái niệm này được General Electric đưa ra để dự đoán trước các hư hỏng, sự cố hay nói rộng hơn là những lúc mà vật thể vật lý ngừng hoạt động, từ đó lên kế hoạch thay thế, sửa chữa kịp thời. Ví dụ, khi phụ tùng của một chiếc máy bay chuẩn bị hỏng, GE sẽ biết trước điều đó và điều động nhân viên đi thay thế để không làm ảnh hưởng tới lịch bay của hãng hàng không. Hiện nay, khi bán thang máy, các nhà sản xuất sẽ bán kèm một dịch vụ theo dõi thang máy. Với công cụ này, 30.000 thang máy ở Bắc Mỹ chỉ cần quản lý bởi một người theo dõi từ xa.
Cách mạng công nghiệp 4.0 sẽ tác động mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực, với sự xuất hiện của robot có trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại nhiều ứng dụng trong xã hội. Nhờ công nghệ AI, người máy làm việc càng thông minh, có khả năng ghi nhớ, học hỏi vô biên, trong khi khả năng đó ở con người càng già càng yếu đi. Ưu điểm làm việc 24/24, không cần trả lương, đóng thuế, bảo hiểm… của robot cũng đang đe dọa đến sự tương quan trong việc sử dụng lao động là người thật hay người máy.
"Hiện nay, có những tập đoàn như Foxconn - một trong những nhà sản xuất thiết bị điện tử lớn nhất thế giới và đối tác sản xuất chính của Apple đã ứng dụng nhiều robot và các công nghệ sản xuất sáng tạo để thay thế các nhiệm vụ trước đây được đảm nhiệm bởi con người. Những con robot này có thể làm việc liên tục không ngừng nghỉ, làm việc trong nhà máy không cần ánh sáng", Chủ tịch FPT dẫn chứng.
Hay như những chiếc xe điện của Tesla hoàn toàn chạy bằng những viên pin chỉ nhỏ như ngón tay được cung cấp bởi Panasonic, sạc 2 giờ có thể chạy được 400 km. Nó còn được ví như một công cụ giải trí và có thể tự động cập nhật những gì nghe thấy ở xung quanh.
 |
| "Một trong những cái chúng ta có thể áp dụng được ngay là làm những việc cũ theo cách 4.0. Chỉ như vậy mới giúp các bạn biết sâu hơn và cảm giác được cái gì đang đến. Khi bão đến thì chỉ có cách ứng phó là quan trọng nhất", Chủ tịch FPT nhắn nhủ. |
Lĩnh vực nông nghiệp cũng không còn là nông nghiệp thuần túy. Công nghệ IoT với hàng loạt hệ thống cảm biến và đầu đo (sensor) có thể giúp tưới tiêu, bón phân đúng thời điểm và khoa học với lượng cần thiết vừa đủ cho cây, giúp tiết kiệm chi phí so với phương thức truyền thống hiện nay. Hay những cánh đồng hàng trăm kilomet đã không cần nông dân canh tác, thay vào đó là quản lý hệ thống máy móc, thiết bị bay không người lái (Drone) và điều khiển từ xa.
Với lĩnh vực ngân hàng - tài chính, anh Bình dẫn chứng trường hợp về phương thức thanh toán điện tử AliPay của Alibaba. Tiền để trên AliPay có thể phát sinh lãi suất được tính theo từng phút. Các thủ tục chuyển tiền hay mở tài khoản ở ngân hàng Bank of America cũng chỉ đơn giản như "cái phẩy tay" thay vì phải khai báo thông tin cá nhân và mất thời gian làm thủ tục. Nước Mỹ đã cảnh báo, đừng nên cho con em mình theo học ngành Tài chính - Ngân hàng, bởi máy móc đều có thể làm những công việc của con người; Amazon đã có thể tính toán và biết trước khu vực có khả năng đặt mua hàng và vận chuyển hàng hóa tập kết đến trước...
Trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ, giải trí, robot cũng đã hiện diện ở những vị trí công việc vốn được cho rằng không thể thay thế con người như lễ tân khách sạn, cơ quan, nhà hàng, trung tâm call center... Khi có khách đến robot có thể tự động nhận dạng, ghi nhớ để chào hỏi, nhớ được sở thích, trả lời các nhu cầu của khách hàng bằng giọng nói và có thể biểu lộ cảm xúc như con người.
"Một trong những cái chúng ta có thể áp dụng được ngay là làm những việc cũ theo cách 4.0. Chỉ như vậy mới giúp các bạn biết sâu hơn và cảm giác được cái gì đang đến. Khi bão đến thì chỉ có cách ứng phó là quan trọng nhất. Ngay trong FPT, chúng tôi vẫn thường xuyên họp với nhau và chia sẻ những thứ có thể áp dụng Công nghiệp 4.0. Cứ dò dẫm mà đi", Chủ tịch FPT nhắn nhủ. "Việt Nam đã bỏ qua 3 cuộc cách mạng trước đây và chúng ta đã phải nhận những hệ quả. Và chúng ta sẽ có cơ hội lần này với Cách mạng công nghiệp 4.0".
Thiên Bình
Ý kiến
()