Nhà thơ Bùi Thanh Tuấn: ‘Trương Quý Hải là người theo chủ nghĩa dân tộc’

Nhà thơ Bùi Thanh Tuấn có cuộc trò chuyện với Chúng ta về nhạc sĩ Trương Quý Hải và những sáng tác của anh.

- “Hà Nội mùa vắng những cơn mưa”, ca khúc gắn với tên tuổi của anh và nhạc sĩ Trương Quý Hải, đã có tuổi đời 22 năm. Lúc đó, hai người gặp nhau như thế nào?

- Chúng tôi gặp nhau tình cờ vào buổi giao lưu sinh viên giữa hai miền Nam - Bắc diễn ra tại Hội quán sinh viên của trường Đại học Tổng hợp TP HCM. Lúc đó, đoàn nào có tiết mục gì thì góp vui cái nấy. Tôi là dân Văn nên nghĩ chỉ có làm thơ mới được... lên sân khấu. Tôi bèn lân la làm quen với những người bạn mới, tò mò hỏi họ về Hà Nội và từng người kể tôi nghe. Ngay hôm đó, chỉ trong vòng 15 phút tôi viết liền một mạch bài thơ ngắn bằng các chất liệu góp lại từ lời kể của bạn bè và những hiểu biết ít ỏi về Hà Nội. Tôi lồng ghép vào trong bài thơ một câu chuyện tình lãng mạn hoàn toàn tưởng tượng để gọi tên một Hà Nội mơ hồ mà tôi không dám chắc là nó có giống thủ đô mà tôi chưa bao giờ đến hay không.

"Hà Nội mùa vắng những cơn mưa" khởi nguồn cho tình bạn đẹp giữa một nhà thơ và nhạc sĩ kéo dài trong hơn hai thập niên. Ảnh: C.T.

Sau khi đọc giao lưu trên sân khấu, nhạc sĩ Trương Quý Hải đến chỗ tôi xin tờ giấy chép bài thơ. Lúc đó tôi chưa biết anh là ai. Ai xin thơ thì tôi thích lắm, thế là tặng luôn. Tối đó mọi người hẹn nhau liên hoan ở nhà nghỉ công đoàn, nơi đoàn Hà Nội trú ngụ. Anh Hải bước vào phòng và tuyên bố vừa sáng tác xong một ca khúc mới lấy câu thơ đầu làm tựa: “Hà Nội mùa vắng những cơn mưa”. Hải tung guitar lên, rải hợp âm chủ mi-thứ và hát. Tôi rất cảm động và sau đó chúng tôi thân nhau.

- Nhiều ý kiến cho rằng “Hà Nội mùa vắng những cơn mưa” là một bài thơ rất hay. Nhưng nếu không có Trương Quý Hải phổ nhạc, đó chỉ là những câu thơ nằm yên trên trang giấy. Anh bình luận sao về ý kiến này?

- Thơ thì phải nằm trên giấy chứ! Chỉ có nhạc mới cất nên âm vang. Câu hỏi này mang tính “khích tướng”, nhưng tôi thích. Nếu không có anh Hải, bài thơ vẫn có đời sống của một bài thơ, tôi nào sợ gì! Ngược lại, nếu không có duyên may gặp gỡ, anh Hải sẽ không có bài nhạc phổ thơ tôi thì vẫn sẽ có những ca khúc rất hay khác (được biết anh Hải là nhạc sĩ rất chịu khó làm lời, ít phổ thơ). Với lại hai anh em chúng tôi không bao giờ tranh luận về điều đó, chỉ cảm thấy hạnh phúc vì hai người đã “ăn ở” và “đẻ” ra được một đứa con chung xinh đẹp. Năm nay nó vừa tròn 22 tuổi rồi.

- Tình bạn kéo dài 22 năm, hẳn hai anh có rất nhiều điều nhớ về nhau. Điều gì ở anh Hải khiến anh thích nhất và ngược lại?

Bùi Thanh Tuấn chia sẻ những vần thơ hay của mình với khán giả FPT. Ảnh: C.T.

 - Sự phối ngẫu hồn nhiên đã mang đến cho chúng tôi một tình anh em, một tình bạn lớn. Điều đó lớn hơn cả ca khúc chúng tôi viết chung. Cách đây hai tháng, tôi ra Hà Nội và ở nhà anh chị hai ngày. Anh em nói chuyện với nhau rất nhiều. Tôi nói rằng: "Có lẽ chỉ cần một bài thôi Hải ạ. Anh em mình có hợp tác với nhau trăm bài mà dù có hay hơn chăng nữa người ta cũng chỉ nhớ về "Hà Nội mùa vắng những cơn mưa", tốt nhất để tình bạn đi tới và kỷ niệm thì ở lại mãi".

Còn về Trương Quý Hải, tôi thích nhất ở anh cái "đàn ông tính". Anh cương trực, khí khái và ngạo nghễ. Nói không quá lời, cách anh chơi với bạn bè là Mã Thượng. Tôi thương anh như ruột thịt vì nhiều bài học anh dạy tôi như đọc một cuốn sách hay vậy. Còn điều tôi ghét nhất ở anh là... không đẹp trai như tôi, vì mỗi lần chụp hình chung đăng báo, ai cũng nói "cha nào mà xấu vậy". Nó làm tôi thấy tủi thân thay cho anh mình...

- Ngoài ca khúc “Hà Nội mùa vắng những cơn mưa” làm nên tên tuổi của cả hai, anh thích nhạc phẩm nào của Trương Quý Hải nhất?

Nhà thơ Bùi Thanh Tuấn gửi lời cảm ơn đến TGĐ FPT Bùi Quang Ngọc và tấm lòng trọng thị FPT dành cho nhạc sĩ Trương Quý Hải. Ảnh: C.T.

 - Tôi đã nghe “Mùa thi nhớ mãi” - ca khúc đầu tay của anh Hải và nghe hầu hết nhạc phẩm anh sáng tác, nhưng để nói thích nhất bài nào thì thật khó trả lời. Trước đây, tôi mê “Khoảnh khắc” vì nó nói lên được sự cô độc của người đàn ông, giống đời sống của tôi. Nhưng về sau, khi nghe “Khu nhà cũ” tôi thấy chịu không nổi, hơi khiêng cưỡng một chút, đây là ca khúc ám ảnh tôi nhất từ đó đến giờ. Tôi từng viết một bài cho riêng ca khúc này và thường lẩm nhẩm hát thầm, dĩ nhiên hát không thể hay hơn Cù Trọng Xoay (Đinh Tiến Dũng) và Hải Yến được.

CD đầu tay của nhạc sĩ Trương Quý Hải sẽ lần lượt ra mắt người FPT tại Hà Nội vào ngày 17/6, Cần Thơ (18/6), TP HCM (19/6) và Đà Nẵng (20/6).

Có khoảng 4.000 CD được phát hành với mức giá dự kiến 50.000 đồng/đĩa. Dự kiến, trong đêm nhạc sẽ có phần đóng góp, ủng hộ nhằm thể hiện tình cảm của người FPT với các chiến sĩ đang làm nhiệm vụ ngoài biển đảo.

- Tôi nghĩ anh Hải về làm FPT là thích hợp nhất vì ở đó anh có thể làm liveshow cho mình mà... không mất tiền, khác với tôi in thơ đem tặng mà phải bỏ vốn. Dù chỉ ba lần FPT tổ chức đêm nhạc riêng cho Trương Quý Hải (hai lần tôi được hưởng ké) nhưng tôi cảm nhận được tấm lòng rất trọng thị mà FPT đã dành cho Hải, một nhạc sĩ đầy tâm huyết và tài năng. Một phần, như tôi biết là cũng có chút “ưu ái địa phương”, vì đêm nhạc đầu tiên ở Hà Nội, hai bên hông sân khấu là phòng làm việc của một ông họ Trương và một ông họ Bùi. Cho tôi gửi lời cảm tạ đến ông Bùi Quang Ngọc (TGĐ FPT). Còn ông kia để anh Hải lo! (Cười)

- CD "Bình yên đất trời" của anh Trương Quý Hải sắp ra mắt, với 13 tác phẩm ghi đậm dấu ấn trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ. Anh kỳ vọng gì về sự trở lại này của người anh thân thiết?

Nhà thơ Bùi Thanh Tuấn chia sẻ: "Thật khó để nói thích nhất bài hát nào của nhạc sĩ Trương Quý Hải".

- Tôi may mắn được nghe tác giả “trình diễn” nhiều bài trong CD “Bình yên đất trời” ngay tại ban công nhà anh ấy cách đây hai tháng. Cứ mỗi bài là một câu chuyện và hàng loạt kỷ niệm sống mà anh trực tiếp trải qua. Tôi là nhà thơ nên trân trọng vẻ đẹp của sự thật. Cái cách anh Hải hát cho tôi nghe khiến tôi nổi da gà. Tôi nghĩ, mỗi nghệ sĩ đều tự chọn cho mình một con đường, một phong cách hay một chủ thuyết để lao đến. Với những bài ca hùng tráng, bi tráng... trong CD này nói lên Hải là người theo tinh thần chủ nghĩa dân tộc. Và sự ra mắt lúc này lại rất cần thiết.

- Anh có lời nhắn nhủ gì đối với nhạc sĩ Trương Quý Hải trước sự kiện này?

- Nhắn nhủ với anh điều gì trước đêm diễn ư? Giữ giọng tốt, thật khoẻ, mặc đồ đẹp, nếu cần thì trang điểm thêm để đừng bị người ta chê là... xấu hơn tôi. Vậy thôi!

Triệu Mẫn thực hiện