Mấy năm gần đây, trong câu chuyện bàn về giáo dục đào tạo sau giai đoạn THPT, chúng tôi đi đến nhận định nhất quán: cần phải đào tạo sinh viên đồng bộ với phương châm ASK (Attitude - Skills - Knowledge = Thái độ - Kỹ năng - Tri thức). Đó là thứ doanh nghiệp (hay nói rộng ra là cả nền kinh tế) cần ở những sinh viên ra trường.
Nhất trí là thế. Nhưng đi vào chi tiết thì có nhiều vấn đề cần phải làm rõ. Khó nhất chính là yếu tố đầu tiên: thái độ. Khái quát thì thái độ (tốt) là tư duy tích cực, ý thức trách nhiệm, tác phong công nghiệp, chủ động, tích cực xã hội,...
Bài này, bàn riêng về ý thức trách nhiệm. Chỉ một nhánh đó thôi cũng không dễ dàng. Yêu cầu về ý thức trách nhiệm là khác nhau với những người khác nhau, trong những tình huống khác nhau. Suy nghĩ hoài thì có thể tạm phân thành 3 cấp độ.
Cấp độ 1: Cam kết
Ngày xưa gọi là chữ "tín". Khi đã nhận một công việc thì phải gắng sức hoàn thành. Khi đã hứa thì cố mà thực hiện. Khi đã ký hợp đồng thì cần tuân thủ.... Đôi khi để giữ được cam kết cũng phải thiệt thòi. Chữ "tín" chỉ riêng nó đã là một giá trị cao quý, có từ lâu đời.
Cấp độ 2: Quan tâm
Hơi khó nói tường minh. Nó thể hiện trong tình huống không có ràng buộc trong các hợp đồng. Không có hệ thống kiểm tra nào bắt bẻ. Khi đứng trước lựa chọn: làm hay không làm, cố gắng hơn chút hay mặc kệ,... khác biệt là ở chỗ khi đó công ty hoặc tổ chức có lợi, còn bản thân mình không có lợi ích rõ rệt trực tiếp, đôi khi còn không được ghi nhận.
Người có sự quan tâm đến lợi ích chung mà không tính toán so đo, thường sẽ trở thành lãnh đạo trong các tổ chức lành mạnh. Nếu sau nhiều năm đi làm mà không được cất nhắc, không được thăng tiến, đừng hỏi tại sao, hãy xem lại những lúc công việc cần ở bạn sự quan tâm.
Cấp độ 3: Hy sinh
Cuộc sống bình thường không mấy khi yêu cầu đến cấp độ này. Không ai đòi hỏi bạn hy sinh nếu không trong tình huống đặc biệt. Với phụ nữ tôi không rõ. Với đàn ông, Raxim Gamzatov từng nói, chỉ có 3 thứ đáng để ta hy sinh: Tổ quốc, Danh dự và... Phụ nữ.
Vấn đề là đào tạo thế nào?
Chỉ với cấp độ 1, 2.
Khúc Trung Kiên
Ý kiến
()