Ngày 4/10, F-1 dự kiến được thả từ trạm ISS

Trước đó, kế hoạch này đã bị hoãn lại, do trục trặc của tàu vận tải ATV-3 khi rời khỏi trạm ISS vào ngày 27/9.

Thử nghiệm này nhằm tăng cường hiệu năng sử dụng trạm ISS như một bệ phóng đưa các vệ tinh nhỏ vào quỹ đạo. Nếu thành công, đây sẽ là dấu mốc quan trọng, khi lần đầu tiên vệ tinh nhỏ được thả khỏi trạm ISS bằng cánh tay robot, mở ra con đường mới lên quỹ đạo cho các vệ tinh nhỏ bên cạnh việc đi cùng các vệ tinh lớn hơn trên tên lửa đẩy.

Thời điểm ngày 4/10 được chọn để kỷ niệm 55 năm ngày phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên của loài người là Sputnik-1 (4/10/1957). Tuy nhiên, kế hoạch trên có thể bị thay đổi tùy theo tình hình trên trạm ISS.

Phi hành gia Aki Hoshide (JAXA) sau khi lắp đặt xong 2 ống phóng J-SSOD chứa 5 vệ tinh nhỏ trong khoang điều áp của module Kibo để chuẩn bị thả ra ngoài. Vệ tinh F-1 nằm giữa FITSAT-1 và TechEdSat trong ống phóng bên dưới. Ảnh: NASA.

Có 5 vệ tinh được lựa chọn tham gia thử nghiệm lần này và được đặt trong 2 ống phóng. Sự kiện này dự kiến được truyền hình trực tiếp tại các trang web của JAXA và NASA.

Theo kế hoạch, vào lúc 21h35 (giờ Hà Nội), vệ tinh We Wish và Raiko được thả ra từ cơ cấu phóng số 1, phi hành gia Akihiko Hoshide điều khiển cánh tay robot. Đến 22h35, ba vệ tinh nhỏ là TechEdSat, F-1 và FITSAT-1 sẽ được lần lượt thả ra từ cơ cấu phóng số 2, trạm mặt đất JAXA điều khiển cánh tay robot.

Với tốc độ dự kiến 5cm/s sau khi được thả ra, F-1 phải chờ tối thiểu 30 phút mới bắt đầu thực hiện các công việc đầu tiên trong nhiệm vụ của mình như bung ăngten, phát tín hiệu beacon… để đảm bảo không gây ảnh hưởng đến các hoạt động trên trạm ISS.

Quỹ đạo ban đầu của F-1 sẽ giống quỹ đạo của trạm ISS, với các thông số chính: Độ cao trung bình 416 km (cận điểm 404 km, viễn điểm 428 km so với trái đất), nghiêng 51,6o so với mặt phẳng xích đạo, vận tốc trung bình 7,7 km/s, chu kỳ quay 93 phút/vòng quanh trái đất.

Nhiệm vụ của F-1 là phải “sống” được trong không gian và phát tín hiệu về trạm điều khiển mặt đất, chụp được ảnh độ phân giải thấp (640x480) của Trái đất và tốc độ truyền dữ liệu từ vệ tinh đạt 1.200 bit/giây.

Vệ tinh F-1 có kích thước 10x10x10 cm và nặng 1 kg, được trang bị một máy phát sóng FM chính trên tần số 145,980 MHz, phát tín hiệu điều chế AFSK 1.200 bit/giây và một máy phát sóng FM phụ trên tần số 437,485 MHz, chỉ hoạt động khi vệ tinh ở ngoài vùng sáng (được Mặt trời chiếu) và phát tín hiệu dạng mã Morse (PWM CW beacon).

Công suất phát sóng của máy chính là 1 W và máy phụ là 0,2 W. Trạm điều khiển mặt đất của F-1 đặt tại tòa nhà FPT Cầu Giấy, Hà Nội và các trạm vô tuyến điện trên thế giới sẽ theo dõi và thu tín hiệu từ vệ tinh gửi về.

Trước đó, ngày 21/7, vệ tinh F-1 đã được đưa thành công lên vũ trụ trên tàu vận tải HTV-3 bằng tên lửa đẩy HII-B từ Trung tâm vũ trụ Tanegashima, Nhật Bản. F-1 mang theo một lá cờ Việt Nam thu nhỏ, thẻ nhớ chứa tên và lời nhắn của hơn 7.500 người và một số bài hát kỷ niệm…

Mô phỏng quá trình phóng vệ tinh F-1. Ảnh: JAXA.

6 ngày sau, tàu vận tải HTV-3 đã tiếp cận và ghép nối với trạm ISS, F-1 và các vệ tinh nhỏ đi cùng đã được chuyển sang môđun Kibo sau đó. Đến ngày 21/9, phi hành gia Akihiko Hoshide đã lắp đặt 2 ống phóng chứa F-1 và các vệ tinh nhỏ đi cùng vào trong khoang điều áp của mô đun Kibo, sẵn sàng cho thử nghiệm thả vệ tinh ngày 4/10 tới.

Dự án chế tạo vệ tinh F-1 được khởi động từ 4 năm trước, nhận được sự ủng hộ và giúp đỡ của FPT, Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên đoàn Vũ trụ Quốc tế (IAF), Văn phòng các vấn đề vũ trụ Liên hợp quốc (UNOOSA) cũng như nhiều tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước.

Sự kiện F-1 được phóng lên vũ trụ sẽ ghi thêm một dấu mốc cho ngành khoa học và công nghiệp vũ trụ còn non trẻ của Việt Nam, chứng tỏ năng lực của đội ngũ cán bộ kỹ thuật trong nước có thể, từng bước làm chủ quy trình công nghệ chế tạo vệ tinh nhỏ để phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng đất nước.

Trên thế giới việc chế tạo vệ tinh đã rất phát triển, đặc biệt trong thời gian 10 năm trở lại đây, xu hướng nghiên cứu chế tạo những vệ tinh cỡ nhỏ (dưới 50kg) đang phát triển rất mạnh. Ưu điểm của loại vệ tinh cỡ nhỏ là thời gian chế tạo ngắn, chi phí thấp và càng phát huy năng lực khi sử dụng cả một chùm vệ tinh.

Ngoài ra, các vệ tinh nhỏ loại này có thể được thiết kế, chế tạo bởi chính các kỹ sư Việt Nam, ngay trong điều kiện hiện tại của Việt Nam, để đáp ứng những nhu cầu của đất nước như giám sát tàu biển, nghiên cứu khoa học...

Triệu Mẫn