Windows 10 - những câu chuyện kể thú vị

Ba năm trước, những máy tính bảng như iPad được dự báo là mối đe dọa thực sự đối với Windows. Để đáp lại điều đó, Microsoft đã đặt cược vào một hệ điều hành với giao diện các ô gạch hình chữ nhật (Live Tiles) khiến cho người dùng quên đi thói quen trỏ-chuột-và-click đã có từ rất lâu. Windows 8 và Windows Phone 8 là một phần quan trọng trong chiến lược của công ty hướng tới tương lai đầy hứa hẹn của các màn hình cảm ứng và các ứng dụng tương tác lẫn nhau.

Nhưng chiến lược đó đã thất bại. Đa số người dùng đều cảm thấy khó hiểu và bối rối khi làm quen và sử dụng Windows 8. Tuy nhiên iPad vẫn chưa lật đổ được laptop, và người dùng vẫn chưa thực sự quan tâm đến những máy tính có màn hình cảm ứng. Vì thế một phiên bản khác, Windows 8.1, đã ra đời để sửa chữa những lỗi lầm của phiên bản trước nó, nhưng tất cả đã quá muộn. Và như một quy luật đau buồn đối với các hệ điều hành của Windows: Windows ME, Windows Vista và bây giờ Windows 8 là một thất bại.

Bây giờ, bộ máy lãnh đạo mới của Windows dưới quyền của CEO Satya Nadella và Phó Giám đốc điều hành Terry Myerson đang thực hiện lại mọi thứ từ đầu. Nhưng lần này, mục tiêu của họ mang nhiều tham vọng hơn: nếu thành công, Windows 10 sẽ trở thành phiên bản Windows cuối cùng, sẽ được cập nhật như một dịch vụ, cập nhật liên tục và vĩnh viễn. Một hệ điều hành thực hiện đúng lời hứa về một hệ sinh thái chung cho các thiết bị thông minh có thể làm việc cùng nhau.

Và dưới đây là câu chuyện về Windows 10 qua lời kể của chính Microsoft.

Phát triển hoàn toàn mở

Microsoft hiện tại đã tiếp nhận phản hồi trực tiếp từ người dùng một cách rất công khai. Khoảng 9 tháng trước, công ty đã đưa Windows 10 cho khoảng 5 triệu người dùng thử, họ được gọi là các “Windows Insiders”. Bất kỳ ai cũng có thể đăng ký và dùng thử. Và giờ đây Windows 10 đã được đưa đến tay hang triệu người dùng trên khắp thế giới.

“Thỉnh thoảng mọi việc trở nên rất khó khăn,” Terry Myerson, Phó Giám đốc điều hành Windows and Devices Group chia sẻ. “Bạn đưa một sản phẩm ra khi nó chưa hoàn thiện, sau đó tiếp nhận mọi loại phản hồi và lỗi về nó.” Những phản hồi hết sức đa dạng đó luôn được quan tâm trong 9 tháng thử nghiệm và suốt khoảng thời gian sau khi Windows 10 ra mắt.

Gabe Aul, Kỹ sư trưởng quản lý nhóm phụ trách OS của Microsoft, là người đứng đầu nhóm kiểm thử của Windows 10. Hàng ngày Aul tiếp nhận các phản hồi tích cực cũng như tiêu cực ở trên Twitter. Ông thừa nhận là mình “đam mê về khía cạnh chất lượng sản phẩm” sau khi làm việc tại vị trí hỗ trợ sản phẩm trong nhiều năm liền, và rõ ràng ông là người thực sự quan tâm đến vấn đề này. Trong khi nhiều người vẫn còn đùa rằng những người hỗ trợ kỹ thuật chỉ đơn giản bảo khách hàng khởi động lại máy tính của họ khi có sự cố, thì Microsoft đã xây dựng nên hẳn một hệ thống để xử lý những phản hồi dành cho Windows 10. Toàn bộ thông tin phản hồi sẽ được lưu trong cơ sở dữ liệu, sau đó các kỹ sư của Microsoft sẽ phân tích chúng một cách trực quan nhất.

Mặc dù vậy, những phản hồi đó không phải luôn luôn đến từ hệ điều hành. Ví dụ như tính năng Continuum, cho phép chuyển đổi nhanh giữa chế độ desktop và máy tính bảng trong Windows 10, nó đã tạo nên một làn sóng phản đối không nhỏ trong cộng đồng mạng. Chủ yếu là bởi Microsoft đã loại bỏ nhiều ưu điểm của Windows 8 để rồi xây dựng nó lại từ đầu, điều này cũng khiến cho các chuyên viên kiểm thử hết sức ngạc nhiên.

Tiếp nhận phản hồi

Để xử lý những phản hồi, Windows đã lập nên một nhóm có trách nhiệm mỗi ngày phải có một cuộc họp để quyết định xem phiên bản cập nhật tiếp theo của Windows 10 sẽ như thế nào. Sẽ có một người chủ trì cho mỗi một cuộc họp như thế. Aul nói: “Người chủ trì có một chiếc mũ màu đỏ tượng trưng cho ‘mobile’, một chiếc mũ màu đen tượng trưng cho ‘PC’. Khi cuộc họp chuyển về chủ để mobile, anh ấy sẽ cởi chiếc mũ đen ra và đội chiếc mũ đỏ vào. Đó là cách khiến mọi người tập trung hơn vào chủ đề”. Thậm chí Aul còn có một chiếc nút bấm màu đỏ được in 3D đã trở thành một biểu tượng đối với fan của Windows. Aul sẽ nhấn cái nút đó mỗi khi Windows đưa ra bản cập nhật mới.

Việc Microsoft sẵn sàng trưng cầu ý kiến của người dùng về sản phẩm của mình ở những phiên bản đầu tiên là một sự thay đổi lớn so với thời kỳ trước kia. Trong giai đoạn của Windows Vista, một người dùng thậm chí đã phải gặp luật sư của Microsoft chỉ vì anh ấy viết thư phàn nàn về hệ điều hành này. Và mặc dù Windows 8 cũng đã có vài phiên bản dùng thử trước khi ra bản chính thức, tuy nhiên, nhìn chung nó cũng chỉ quan tâm rất ít tới phàn hồi của người dùng. Windows 8 được đưa tới tay khách hàng bất chấp những quan ngại của người dùng về nhiều vấn đề như là những ứng dụng toàn màn hình hay như sự thiếu quan tâm đối với các thiết bị ngoại vi là chuột và bàn phím. Các chuyên gia của Microsoft thậm chí còn mất nhiều thời gian để giải thích về các tính năng của hệ điều hành thay vì lắng nghe xem tại sao người dùng không quan tâm hay thậm chí là ghét những tính năng đó.

Myerson có một triết lý: “Không thể có chuyện một anh chàng từ trên núi xuống cầm cái máy tính bảng và quyết định được rằng sản phẩm đó thế nào là đúng thế nào là sai”. Ông nói thêm: “Chúng tôi tin rằng những phản hồi của người dùng sẽ định hình nên một sản phẩm tốt và đó chính là cách mà chúng tôi xây dựng được một sản phẩm tốt”.

Từ ứng dụng đến thiết bị di động

Joe Belfiore, Phó Chủ tịch phụ trách mảng hệ điều hành của công ty, người chịu trách nhiệm phần tùy chỉnh của Windows cho PC, máy tính bảng cũng như điện thoại. Ông đã dành hàng năm trời để xây dựng nên Windows Phone. Đối với nhiều người ông là người đại diện cho những nỗ lực của Microsoft về mảng di động. Microsoft hiện đang không ngừng tái thiết và xây dựng lại hệ điều hành Windows Phone. Những người sử dụng Windows Phone 7 không thể nâng cấp điện thoại của mình lên Windows Phone 8, và mất quá nhiều thời gian cho Windows Phone 8.1 với các tính năng đáng nhẽ phải có ở hệ điều hành này ngay từ ban đầu.

Một trong những lời hứa hẹn quan trọng của Windows 10 là các ứng dụng sẽ có khả năng tương thích trên mọi thiết bị từ PC, máy tính bảng cho đến điện thoại và thậm chí cả máy chơi game Xbox One. Hệ quả là, các thế hệ điện thoại tiếp theo của hãng sẽ phải có các ứng dụng có khả năng mở rộng trong hệ sinh thái mới của Windows 10. “Chúng tôi có một hệ điều hành đồng nhất cho tất cả loại thiết bị mà chúng tôi sản xuất,” Belfiore giải thích thêm.

Ông cũng hoàn toàn thẳng thắn chia sẻ về những ưu điểm cũng như khuyết điểm của Windows Phone 7 và Windows Phone 8, những sản phẩm mà ông tham gia phát triển ngay từ giai đoạn ban đầu. Ông còn nhấn mạnh về tương lai tươi sáng của Windows 10: “Giờ đây tất cả các thiết bị của chúng tôi đã hoàn toàn tương thích và sẵn sàng. Tôi không hy vọng nền tảng này sẽ không phải thay đổi theo cách như ngày xưa nữa”.

Microsoft có ý định sẽ tạo ra ít mẫu điện thoại mới hơn trước. “Chúng tôi đang tập trung vào một vài thiết bị rất tuyệt vời và chắc chắn sẽ được những người dùng cao cấp chú ý đến”, Myerson bổ sung thêm: “Mục tiêu mà chúng tôi hướng tới là những sản phẩm cao cấp mang thương hiệu của công ty”.

Myerson còn tiết lộ về một thiết bị trong dòng sản phẩm của Microsoft sẽ ra mắt trong năm nay, “Một thiết bị sẽ được ra mắt. Có thể là hai, nhưng ít nhất là sẽ có một thiết bị mới”. Microsoft được đồn đoán là đang sản xuất hai thiết bị di động cao cấp có tích hợp sẵn tính năng Continuum từ Windows 10. Continuum trên di động sẽ cho phép bạn sử dụng điện thoại như một chiếc PC. Có thể kết nối tới bàn phím, chuột và màn hình và sử dụng các ứng dụng Windows 10 như một chiếc PC thực sự. “Tôi nghĩ đây chính là tương lai của các thiết bị di động”, Myerson chia sẻ.

Windows 10 và Xbox one

Windows 10 cũng sẽ được tích hợp vào trong Xbox. Ứng dụng Xbox mới cho Windows 10 là một sự bổ sung hết sức quan trọng, và đó cũng là một trong những ứng dụng tốt nhất hiện tại. Bạn có thể stream game từ Xbox One lên PC Windows 10 và sử dụng tay cầm Xbox hoàn toàn thoải mái, bạn còn có thể trò chuyện trực tuyến từ PC đến Xbox One mà không cần có tai nghe. Đó là một sự bổ sung hết sức đáng giá cho các game thủ Xbox sau nhiều năm chờ đợi. Doanh số thu được của Xbox One có thể đứng sau Play Station 4 của Sony nhưng có vẻ như Microsoft đang trên đà phục hồi sau sự sụt giảm của Xbox One 2 năm về trước.

Phil Spencer, Giám đốc phụ trách mảng Xbox, đã dành cả năm để tái cơ cấu lại đội ngũ Xbox để tập trung hơn vào game và người dùng. Điều này đã truyền nhều cảm hứng cho Myerson khi đưa ra dự án Windows Insider. “Xbox đang rất tập trung và quan tâm đến người dùng của mình, họ luôn luôn lắng nghe những ý kiến của người dùng”, Myerson nói. “Phil Spencer là một người rất chú trọng vào người dùng, có thể nói anh ý dành trọn công việc của mình để phục vụ cho người dùng Xbox”.

Spencer coi Windows 10 như một cơ hội rất lớn cho Xbox Live cũng như là một cửa hàng duy nhất để người dùng dễ dàng tiếp cận với Xbox. Hiện tại chợ ứng dụng của Xbox vẫn còn đang tách riêng ra khỏi chợ ứng dụng Windows, nhưng khoảng mùa thu năm nay Microsoft sẽ hợp nhất hai chợ ứng dụng đấy lại thành một. Mặc dù vậy không có nghĩa là các ứng dụng sẽ có mặt ngay trên Xbox One.

Năm nay sẽ có một bản cập nhập Windows 10 cho Xbox One sẽ mang lại một giao diện hoàn mới, tốc độ cải thiện và đặc biệt là có tích hợp trợ lý ảo Cortana. “Tưởng tượng rằng bạn có thể hỏi ‘Này Cortana, bạn bè tôi chơi game nào nhiều nhất? Mọi người hay xem gì nhất vậy?’”, Spencer nói. “Bước tiếp theo là trợ lý ảo có thể giúp bạn ngay cả trong game, ví dụ như ‘Này Cortana, làm thế nào để đánh được con trùm này nhỉ?’”. Xa hơn nữa, Spencer nói rằng việc stream game từ PC sang Xbox One là một trong những thứ ông đang ấp ủ muốn thực hiện.

Phiên bản Windows cuối cùng

Myerson và đội ngũ của ông đã đưa Windows 10 trở thành một hệ điều hành theo mô hình dịch vụ (Windows as a service), nghĩa là sẽ có các bản cập nhật thường xuyên thay vì vài năm ra một bản Windows mới như trước. Chưa chắc điều này có nghĩa là Microsoft đã có một bước đi đúng đắn và chuẩn xác, tuy nhiên,t nhất việc ra mắt Windows 10 đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của công ty.

Kể cả khi đã ra mắt nhưng Windows 10 vẫn chưa thể gọi là hoàn thiện. Bây giờ đang là giai đoạn của những bản cập nhật và sửa lỗi. Nếu bạn nâng cấp lên từ Windows 7 hay Windows 8 trong tuần này bạn sẽ thấy các bản cập nhật thường xuyên và được cài đặt tự động cho tất cả máy đang cài đặt hệ điều hành Windows 10. Myerson rất tự tin vào chất lượng của Windows 10. “Nhìn vào các số liệu thống kê chúng tôi thấy hết sức khả quan và chúng tôi vẫn đang tiếp tục cập nhật và sửa các lỗi. Chúng tôi cam kết với người dùng sẽ luôn luôn lắng nghe và đáp ứng. Mỗi ngày chúng tôi đều đưa ra các bản cập nhật mới với ít nhất 30 lỗi đã được sửa”.

Việc lắng nghe và đáp ứng lại phải hồi của người dùng là một động thái hết sức quan trọng của Windows 10. Nếu hệ điều hành gặp phải một lỗi nào đó thì hầu như chắn chắn Myerson và đội ngũ của ông ấy sẽ biết tới lỗi đó. Đây sẽ không thể là một Windows Vista hay Windows 8 nào khác, Microsoft đơn giản là không thể mắc thêm một sai lầm nào như vậy nữa. “Mục tiêu của chúng tôi là đưa ra Windows 10 và xây dựng được một cộng đồng hàng triệu người dùng hài lòng khi sử dụng Windows 10”, Myerson chia sẻ.

Microsoft đang xử lý những phản hồi từ người dùng một cách hết sức nghiêm túc. Mọi thứ mà công ty đang tạo ra, từ Xbox đến điện thoại cho tới kính thực tế ảo HoloLens, đều dựa trên Windows 10. Đó không chỉ là một nền tảng của một hệ điều hành mà còn là nền tảng tương lai cho sự phát triển của công ty. Microsoft không hề có kế hoạch B cho Windows 10, và thực tế là: “Hiện trong công ty không hề có đội ngũ nào đang phát triển Windows 11,” Myerson nói “nhưng có một đội đang làm việc hết sức chăm chỉ để có thể cập nhật những tính năng rất tuyệt vời cho Windows 10”. 

Khi những bản cập nhật đó đến được tay Windows Insiders, bạn sẽ hiểu được những nỗ lực của Microsoft trong việc xây dựng Windows 10 như một hệ điều hành tuyệt vời nhất đối với người sử dụng.

Vũ Thanh Hải (FPT Software)

Theo The Verge